Monday, May 30, 2016
Saturday, May 28, 2016
Friday, May 27, 2016
Ro Baka ag Ra Anang Manogbakae
Ro Baka ag Ra Anang Manogbakae
ni Aesop
Gin-Inakeanon
ni Melchor F. Cichon
May 27, 2016
May sangka eaki nga gusto magbakae it baka, ag nagkasugot
sanda ku tag-ana nga gusto eang anay nga samitan ro sapat bag-o nana
bak-eon.
Gindaea nana ra sa andang baeay ag ginbutang sa haeang-eaban kaibahan ku iba pa nga mga baka.
Pero nagseparar ta rayang bag-ong baka ag nag-imaw ta imaw sa sangka baka nga pinakatamad ag grabe gid kon maghang-eab.
Pagkakita ku eaki kara hay ginpaeapitan ro bag-ong baka ag ginguyod pabalik sa anang tag-ana.
Ginpangutana ro manogbakae kon ham-a sa madali nga panahon hay ginbalik eon eagi nana ro baka. Kunta mana hay ginsamitan anay nana.
Nagsabat ro manogbakae, “Indi ko kinahangean nga samitan imaw; hasayran ko nga pareho gid imaw sa
baka nga gusto nana nga mangin kaibahan.”
Lesson: Makilaea mo ro tawo sa anang kaibahan.
Gindaea nana ra sa andang baeay ag ginbutang sa haeang-eaban kaibahan ku iba pa nga mga baka.
Pero nagseparar ta rayang bag-ong baka ag nag-imaw ta imaw sa sangka baka nga pinakatamad ag grabe gid kon maghang-eab.
Pagkakita ku eaki kara hay ginpaeapitan ro bag-ong baka ag ginguyod pabalik sa anang tag-ana.
Ginpangutana ro manogbakae kon ham-a sa madali nga panahon hay ginbalik eon eagi nana ro baka. Kunta mana hay ginsamitan anay nana.
Nagsabat ro manogbakae, “Indi ko kinahangean nga samitan imaw; hasayran ko nga pareho gid imaw sa
baka nga gusto nana nga mangin kaibahan.”
Lesson: Makilaea mo ro tawo sa anang kaibahan.
Tuesday, May 24, 2016
Ay Abaw
Ay abaw
Ro ay Inday nga ampaw,
Ra kadamoe
Sobra gid it sang dangaw.
--Maeara, December 31, 2007
Ro ay Inday nga ampaw,
Ra kadamoe
Sobra gid it sang dangaw.
--Maeara, December 31, 2007
Who Cares
Who Cares
When the flood is raging
And the children are trapped
In their swaying nipa thatched home
Crying for help
For their parents are out there
Looking for some empty mineral bottles
And used cartons
To buy a kilo of rice
And a kilo of galunggong
For their 10 o'clock a. m. breakfast?
Who cares
When a taxi driver is being robbed
In the middle of the night?
Who cares?
***Melchor F. Cichon.
May 24, 2016
When the flood is raging
And the children are trapped
In their swaying nipa thatched home
Crying for help
For their parents are out there
Looking for some empty mineral bottles
And used cartons
To buy a kilo of rice
And a kilo of galunggong
For their 10 o'clock a. m. breakfast?
Who cares
When a taxi driver is being robbed
In the middle of the night?
Who cares?
***Melchor F. Cichon.
May 24, 2016
Sunday, May 22, 2016
Si Snow White Ag Ro Pitong Duwende
Si Snow White Ag Ro Pitong Duwende
Ni Brothers Grimm
Gin-sueat it uman
Ni Melchor F. Cichon
May 22, 2016
Si Snow White ra.
Mabuot imaw nga baye, ag gwapa.
Gaestar imaw kaibahan ku gwapa man nga reyna nga si Wicked Queen.
Ro reyna hay may tantanan nga saeamin.
Naila gid magtan-aw ro reyna sa anang tantanan nga saeamin.
Hambae nana:
"Saeamin, saeamin, sa pader,
Sin-o gid ro pinakagwapa kamon tanan?"
Nagsabat ro saeamin:
"Ikaw gid ro pinakagwapa sa tanan." Ag nagpaeakpak gid imaw.
Sa isaea ka adlaw, nagtan-aw it oman ro reyna sa anang tantanan nga saeamin, ag nagpangutana:
"Saeamin, saeamin, sa pader,
Sin-o gid ro pinakagwapa kamon tanan?"
Nagsabat ro saeamin:
"Si Snow White ro pinakagwapa gid sa tanan."
Nagbukae ra dugo it reyna.
Ginhambaean nana ra isaea ka sueoguon nga eaki. "Daeha sa kagueangan si Snow White ag imo dayon imaw nga patyon."
Ginpasakay ku eaki si Snow White sa kabayo ag gindaea nana imaw sa kagueangan. Tag-igto eon sanda sa kagueangan, nagpakitluoy si Snow White sa eaki. Hambae ni Snow White:
“Palihog indi mo ako pagpatyon. Iya eon lang ako maestar sa kagueangan. Palihog hambae sa reyna nga ginpatay eon nimo ako. Indi eon ako magbalik igto sa palasyo kon siin ro reyna gaestar.”
“Sige, panaw," hambae ku eaki kay Snow White.
Ag pumanaw si Snow White, hasta nga may hakit-an imaw nga sangka maisut nga puting baeay. Nagpundo imaw kara ag gintan-aw kon may tawo. Owa it tawo. Nagsueod imaw. Hakita nana nga ro mga gamit sa sueod hay mga maintok. Nagpahumay si Snow White sa isaea ka katre.
Iya gali gaestar ro mga duwende nga sanday Doc, Grumpy, Happy, Sleepy, Bashful, Sneezy, ag Dopey.
Nag-uli sanda sa andang baeay. May hakita sanda nga sangka babayi.
“ Sin-o rayang babayi?” hambae ku mga duwende.
Nagbangon si Snow White.
“Buligi ninyo ako. Gusto it reyna nga patyon ako.”
“Sige, makatiner ka riya sa amon,” hambae ku mga duwende.
Nagpasaeamat si Snow White sa mga duwende.
Pagkasunod nga adlaw hay nagpanaw ro mga duwende sa kagueangan agod magtrabaho. Habilin si Snow White sa puting baeay it mga duwende.
Sa palasyo, sangka adlaw, nagtueok ro reyna sa anang tantanan nga saeamin, ag nagpangutana:
“Saeamin, saeamin, sin-o gid ro pinakagwapa kamon tanan?”
Nasabat ro saeamin.
“Si Snow White ro pinakagwapa sa tanan.”
“Ano?", pangutana ku reyna. “Owa riya si Snow White. Patay eot-a imaw.”
“Indi,” sabat ku saeamin.
“Buhi si Snow White! Igto imaw gaestar sa baeay nga puti it mga duwende, igto sa kagueangan.
Nagpusnga ro reyna.
“Kinahangean nga mapatay ko si Snow White!” hambae ku reyna.
Nagbuoe imaw it pilang batong mansanas. Isaea sa mga mansanas hay mabahoe ag puea. Ginbutangan nana it hilo ratong pueang mansanas.
Nagsuksok imaw ku anang itum nga kapa. Ag gin-usoy si Snow White.
May hakita imaw nga maisut nga puting baeay. Nagtagbaeay imaw. Ag nagpangutana kon makasaylo imaw.
Ginbuksan ni Snow White ro pwertahan agod makit-an kon sin-o ro nagtagbaeay.
Hambae ku reyna, “May itao ako kimo nga mansanas. Para gid ra kimo.”
Ginbaton ni Snow White ro mansanas nga may hilo. Naila gid magkaon si Snow White it mansanas. Nagpasaeamat imaw sa reyna ag gin-angkit nana ra.
Ag natumba dayon imaw, nga kuno patay.
Nagngisi ro reyna. Ag nagpauli sa andang palasyo. Pag-abot sa andang kwarto gin-agtunan nana ro anang tantanan nga saeamat. Ag ginpangutana eon man:
“Saeamin, saeamin, sin-o gid ro pinakagwapa kamon tanan?”
“Ikaw gid ro pinakagwapa sa tanan,” sabat ku saeamain.
Nag-uli ro mga duwende sa andang baeay. Hakita nanda ro kahimtangan ni Snow White. Sa pag-eaum nanda hay patay si Snow White.
“Ano ro atong obrahon, “hambae ku mga duwende.
Mayad ay nag-abot ro sangka prinsipe. Gintueok nana ro nagakaya nga babayi.
“O, ano ka gwapa ku baye ngara,” hambae ku prinsipe.
Hinakwat ku prinsipe si Snow White, ag nahueog ro pueang mansanas sa baba ni Snow White.
Gintueok ni Snow White ro prinsipe.
Hambae it prinsipe kay Snow White:
“Mapakasae ka kakon?”
“Huo,” ro sabat ni Snow White.
Nagpasaeamat si Snow White sa mga duwende. Ag nagsunod si Snow White sa prinsipe.
Nagpangutana eon man it oman ro reyna sa anang tantanan nga saeamin.
“Saeamin, saeamin, sin-o gid ro pinakagwapa kamon tanan?”
Ag ro sabat: “Si Snow White ro pinakagwapa ag magpakasae imaw sa prinsipe,” sabat ku saeamin.
Nagkurog ro reyna sa kaakig ag natumba. Patay.
Ginkasae si Snow White sa prinsipe.
Nagpaeakpakan ro tanan.
Ni Brothers Grimm
Gin-sueat it uman
Ni Melchor F. Cichon
May 22, 2016
Si Snow White ra.
Mabuot imaw nga baye, ag gwapa.
Gaestar imaw kaibahan ku gwapa man nga reyna nga si Wicked Queen.
Ro reyna hay may tantanan nga saeamin.
Naila gid magtan-aw ro reyna sa anang tantanan nga saeamin.
Hambae nana:
"Saeamin, saeamin, sa pader,
Sin-o gid ro pinakagwapa kamon tanan?"
Nagsabat ro saeamin:
"Ikaw gid ro pinakagwapa sa tanan." Ag nagpaeakpak gid imaw.
Sa isaea ka adlaw, nagtan-aw it oman ro reyna sa anang tantanan nga saeamin, ag nagpangutana:
"Saeamin, saeamin, sa pader,
Sin-o gid ro pinakagwapa kamon tanan?"
Nagsabat ro saeamin:
"Si Snow White ro pinakagwapa gid sa tanan."
Nagbukae ra dugo it reyna.
Ginhambaean nana ra isaea ka sueoguon nga eaki. "Daeha sa kagueangan si Snow White ag imo dayon imaw nga patyon."
Ginpasakay ku eaki si Snow White sa kabayo ag gindaea nana imaw sa kagueangan. Tag-igto eon sanda sa kagueangan, nagpakitluoy si Snow White sa eaki. Hambae ni Snow White:
“Palihog indi mo ako pagpatyon. Iya eon lang ako maestar sa kagueangan. Palihog hambae sa reyna nga ginpatay eon nimo ako. Indi eon ako magbalik igto sa palasyo kon siin ro reyna gaestar.”
“Sige, panaw," hambae ku eaki kay Snow White.
Ag pumanaw si Snow White, hasta nga may hakit-an imaw nga sangka maisut nga puting baeay. Nagpundo imaw kara ag gintan-aw kon may tawo. Owa it tawo. Nagsueod imaw. Hakita nana nga ro mga gamit sa sueod hay mga maintok. Nagpahumay si Snow White sa isaea ka katre.
Iya gali gaestar ro mga duwende nga sanday Doc, Grumpy, Happy, Sleepy, Bashful, Sneezy, ag Dopey.
Nag-uli sanda sa andang baeay. May hakita sanda nga sangka babayi.
“ Sin-o rayang babayi?” hambae ku mga duwende.
Nagbangon si Snow White.
“Buligi ninyo ako. Gusto it reyna nga patyon ako.”
“Sige, makatiner ka riya sa amon,” hambae ku mga duwende.
Nagpasaeamat si Snow White sa mga duwende.
Pagkasunod nga adlaw hay nagpanaw ro mga duwende sa kagueangan agod magtrabaho. Habilin si Snow White sa puting baeay it mga duwende.
Sa palasyo, sangka adlaw, nagtueok ro reyna sa anang tantanan nga saeamin, ag nagpangutana:
“Saeamin, saeamin, sin-o gid ro pinakagwapa kamon tanan?”
Nasabat ro saeamin.
“Si Snow White ro pinakagwapa sa tanan.”
“Ano?", pangutana ku reyna. “Owa riya si Snow White. Patay eot-a imaw.”
“Indi,” sabat ku saeamin.
“Buhi si Snow White! Igto imaw gaestar sa baeay nga puti it mga duwende, igto sa kagueangan.
Nagpusnga ro reyna.
“Kinahangean nga mapatay ko si Snow White!” hambae ku reyna.
Nagbuoe imaw it pilang batong mansanas. Isaea sa mga mansanas hay mabahoe ag puea. Ginbutangan nana it hilo ratong pueang mansanas.
Nagsuksok imaw ku anang itum nga kapa. Ag gin-usoy si Snow White.
May hakita imaw nga maisut nga puting baeay. Nagtagbaeay imaw. Ag nagpangutana kon makasaylo imaw.
Ginbuksan ni Snow White ro pwertahan agod makit-an kon sin-o ro nagtagbaeay.
Hambae ku reyna, “May itao ako kimo nga mansanas. Para gid ra kimo.”
Ginbaton ni Snow White ro mansanas nga may hilo. Naila gid magkaon si Snow White it mansanas. Nagpasaeamat imaw sa reyna ag gin-angkit nana ra.
Ag natumba dayon imaw, nga kuno patay.
Nagngisi ro reyna. Ag nagpauli sa andang palasyo. Pag-abot sa andang kwarto gin-agtunan nana ro anang tantanan nga saeamat. Ag ginpangutana eon man:
“Saeamin, saeamin, sin-o gid ro pinakagwapa kamon tanan?”
“Ikaw gid ro pinakagwapa sa tanan,” sabat ku saeamain.
Nag-uli ro mga duwende sa andang baeay. Hakita nanda ro kahimtangan ni Snow White. Sa pag-eaum nanda hay patay si Snow White.
“Ano ro atong obrahon, “hambae ku mga duwende.
Mayad ay nag-abot ro sangka prinsipe. Gintueok nana ro nagakaya nga babayi.
“O, ano ka gwapa ku baye ngara,” hambae ku prinsipe.
Hinakwat ku prinsipe si Snow White, ag nahueog ro pueang mansanas sa baba ni Snow White.
Gintueok ni Snow White ro prinsipe.
Hambae it prinsipe kay Snow White:
“Mapakasae ka kakon?”
“Huo,” ro sabat ni Snow White.
Nagpasaeamat si Snow White sa mga duwende. Ag nagsunod si Snow White sa prinsipe.
Nagpangutana eon man it oman ro reyna sa anang tantanan nga saeamin.
“Saeamin, saeamin, sin-o gid ro pinakagwapa kamon tanan?”
Ag ro sabat: “Si Snow White ro pinakagwapa ag magpakasae imaw sa prinsipe,” sabat ku saeamin.
Nagkurog ro reyna sa kaakig ag natumba. Patay.
Ginkasae si Snow White sa prinsipe.
Nagpaeakpakan ro tanan.
Saturday, May 21, 2016
Sa Butong
Sa Butong
Ni Melchor F. Cichon
March 15, 2015
Byernes Santo rato, mga alas dose it truadlaw.
Ginsampit ako ni Nong Peping, ang magueang, nga magmunot kana sa Ubos agod bisitahan namon si Nong Pedro, amon man nga igkampod. Unga imaw ku magueang ni Tatay. Mag-amigo gid abi si Nong Pedro ag si Nong Peping. Magkaedad abi sanda ag pareho ro andang hilig: manok nga inugbueang. Si Nong Peping hay Second year College sa FEATI University, sa Manila. Ag ako hay Grade 4 sa Lezo Elementary School sa Lezo, Aklan.
Bangod bakasyon, igto si Nong Peping sa among baeay, sa Sta. Cruz, Lezo. Ag bangod haeos ap-at eon nga buean sanda nga owa magkita, gusto ni Nong Peping nga mag-agto rito sa Ubos. Ro distansya ku baeay nanday Nong Pedro sa amon hay mga sangka kilometro.
Nagpanaw kami nga daywa ni Nong Peping sa Ubos. Owa it kabaeayan. Ro pinakamaeapit nga baeay hay baeay ni Nong Jamin. Sa tunga-tunga ku Ubos ag sa baeay namon hay may sangka puno nga butong.
Pag-agto namon sa baeay nanday Nong Pedro sa Ubos hay owa kami't daeang manok. Hambae ni Nong Peping hay mamasyar eang kuno kami rito.
Pag-abot namon sa baeay nanday Nong Pedro hay hakita ko ro mga hinigtang inugbueang nga manok. Rang tawag sa mga hinigtang manok hay mga teksas. Tao kon mga teksas gid man rato, basta tanan nga inugbueang nga manok hay teksas namon kon tawgon.
Nagpanilag eang ako sa mga hinigtang agak ni Nong Pedro, samtang si Nong Peping ag si Nong Pedro hay masadya sa andang pagsugilanon. Habatian ko eang nga may agak kuno imaw nga ibueang sa pyesta it Sta. Cruz. Mayo tres ro pyesta sa amon nga baryo, ngani gusto ni Nong Pedro nga ipapapueok anay agod makapraktis sa away.
"Tama," hambae ni Nong Peping, "may inugbueang man ngani ako nga ginatagana sa pyesta naton. Mayad man siguro nga iparktis ko man rato."
"Itsong, dali baea. May ihambae ako kimo," hambae kakon ni Nong Peping.
"Bue-a abi rang agak nga talisayon igto sa baeay ay ipapueok naton ron sa manok ni Nong Pedro mo."
"Indi ko," sabat ko. "Owa ako't kaibahan. Nahadlok ako."
"Tawo ra. Truadlaw, nahadlok ka. Suminggit ka eang galing kon may problema gid man. Panaw eon!"
"Huo," hambae ko pero nakuebaan gid ako.
Ku nakataliwan nga gabii hay nag-istorya sa baeay ni Nong Nato. Amon imaw nga kaiping ag amigo man ni Nong Peping. Permi imaw sa amon agod mag-inum it tuba. Meron pa ron imaw. Pag-uli kuno nana kaibahan ku tatlo nga kaeakihan hay may natabo kanda pagpauli nanda halin sa pagharana sa Ubos. Pag-abot kuno nanda sa may puno't butong sa daean paagto sa Ubos hay gulpi eang kuno nga naghapay ro sangka puno't butong. May flashlight kuno sanda nga daea. Indi man kuno sanda makalikaw ay may kurae sa may punta it ginahapayan it butong. Bangod abu ro salingsing it butong nga naghapay hay nalisdan sanda sa pag-agi. Tag ginaeakaran eon kuno nanda ro butong nga naga-abang sa daean hay gulpi kuno nga nagtabyog ra paibabaw. Hakibot gid sanda, kapin pa gid si Nong Nato ay imaw ro sa unahan. Pagtuon nana kuno ka flashlight sa puno't butong hay may hakita kuno imaw nga kabahoe-bahoe nga tawo, mga dose siguro ka pyes sa kataason. Hasta kuno sa hawak ra buhok ag madamoe kuno ra baeahibo sa dughan. Bungoton kuno. Gatindog kuno sa puno't butong nga naghapay sa daean. Base kuno ginbatak ku mabahoe nga tawo ru butong pag-eak-ang nana. Sa panan-aw kuno ni Nong Nato hay mga sang dupa kuno ra mabaeahibuon nga alima. Siguro kapri gid rato. "Ah, pagkakita ko kana," hambae ni Nong Nato, "hay nagsinggit ako nga may kapri sa butong! Nagdinaeagan dayon kami tanan! Hawaslik ko ro gitara sa kakueba. Nagkaeadusmodusmo kami. Sige bangon ag magkina rapas euman it daeagan. Owas eon kamit pag-eaum nga makauli pa kami sa amon. Mayad ay nakaabot kami sa baeay ni Nong Jamin."
Amo ron nga indi ko gusto nga mag-uli nga ako eang nga isaea agod bueon ro agak ni Nong Peping.
Hambae pa gid it mga magueang nga kon truadlaw gid kuno gaguwa ro mga aswang ag kapri, eabi eon gid kon truadlaw ag Byernes Santo.Nahadlok gi ako abi sa mga tawo-taeonon. Isaea pa, owa't pamaeay sa may butong ngaron.
Hadumduman ko ro sugid it mga magueang nga ro panguntra sa mga aswang ag mga kapri hay daga, kutsilyo nga himo sa saway.
"Nong Pedro," hambae ko, " may daga ka?"
"Ham-an?"
"pwede mo kakon mapahueam?"
"Alinon mo?"
"Basta eang. Iuli ko galing kimo hinduna pagbalik ko."
"Bue-a eang rito sa kuwarto ko. Una eang ron sa lamesa. Pero ibalik mo gid ron dayon ha pirme ko ron ginagamit kon may ginapanawan ako."
"huo, Nong."
Nagsaka ako sa andang baeay ag ginbuoe ko ro daga sa kwarto ni Nong Pedro. Gansab-it ko sang hawak. Pagpanaog ko sa andang baeay hay nagpueot pa gid ako't baston nga punta it butong. Ginpili ko ro mataliwis gid. Makabulig gid kakon ra kon hinali nga may magmitir kakon. Ginpabaskog ko rang buot.
Nagpanaw ako nga gakueos rang alima. Mga byenti metros eon lang ako siguro sa lugar kon siin ro puno it butong nga ginasugid ni Nong Nato nga naghapay. Para mapatawhay rang painu-inu hay nagpupanihoe ako. Pero nabatyagan ko nga nagtindog rang baeahibo. Rang buhok hayingko buhok it porcupine nga nagtilindog., kon imaw ra hay matabing. Binunot ko rang daga ag gindasig ko rang tikang. Ran waeang alima hay gabuyot it mataliwis ko nga baston; rang tuong alima ahy gabuyot it daga. Ag handa ako kon ano gid man ro matabo.
Pag-abot ko sa atubang it puno it butong hay gintueok ko ra. Pagtan-aw ko sa puno't butong hay may nagtueok man kakon. Baye, magueang ag gawayway ra buhok nga hasta sa hawak. Ag dayon ra buka ka daywang alima, paris baea it manok nga ginakapakapa ra pakpak.
Ginhadlukan ako. Habuhian ko rang baston, pero hugot rang pagbuyot it daga. "Sige, eapit," hambae ko, " agod masayran mo." Nabatyagan ko nga daw may naga-euok kakon. Ginbayaw ko rang tuong alima ag gindugkae rang daga sa ingko alima nga gaeuok kakon. Nabatyagan ko nga daw naghawan rang pagginhawa. Dumaeagan ako samtang gasinggit it tabang. Tagmaeapit eon lang ako sa amon hay nagdinaeagan sa among baeay ro among mga kaeapit. Habatina man ako ni Nang Ramona, magueang ko nga baye.
"Ano ro natabu?" hambae kakon ni Nang Ramona.
"May aswang! Gin-euok ako! Hakita ko gid!"
"Siin? Siin?"
"Sa butong! Sa Ubos!"
Nagpasugo it tubi si Nang Ramona ag ginpainum nana ako. Nagmayad-ayad rang pangginhawa. Pero gatangis pa ako gihapon. Grabe ro pagragumba kang dughan.
"Bukon abi't daywa kamo nio Peping paghalin riya? Ham-at ikaw eon lang ro isaeang nag-uli?"
"Huo, pero ginpabuoe kakon ra higot nga agak agod ipapueok sa manok ni Nong Pedro. Imaw ra nga ako eang nga isaea ro nag-uli."
Mga als dos eon naguli si Nong Peping. Hangawa kuno sanda kon ham-at owa kuno ako gihapon magbalik. Sinsugiran ni Nang Ramona kon ano ro natabu kakon.
"Ro daga ni Nong Pedro, Tsong, siin?" pangutana ni NOng Peping kakon.
"Tao. Halipatan ko kon siin ko hiaywe ay nagdinaeagan eon ako."
Ni Melchor F. Cichon
March 15, 2015
Byernes Santo rato, mga alas dose it truadlaw.
Ginsampit ako ni Nong Peping, ang magueang, nga magmunot kana sa Ubos agod bisitahan namon si Nong Pedro, amon man nga igkampod. Unga imaw ku magueang ni Tatay. Mag-amigo gid abi si Nong Pedro ag si Nong Peping. Magkaedad abi sanda ag pareho ro andang hilig: manok nga inugbueang. Si Nong Peping hay Second year College sa FEATI University, sa Manila. Ag ako hay Grade 4 sa Lezo Elementary School sa Lezo, Aklan.
Bangod bakasyon, igto si Nong Peping sa among baeay, sa Sta. Cruz, Lezo. Ag bangod haeos ap-at eon nga buean sanda nga owa magkita, gusto ni Nong Peping nga mag-agto rito sa Ubos. Ro distansya ku baeay nanday Nong Pedro sa amon hay mga sangka kilometro.
Nagpanaw kami nga daywa ni Nong Peping sa Ubos. Owa it kabaeayan. Ro pinakamaeapit nga baeay hay baeay ni Nong Jamin. Sa tunga-tunga ku Ubos ag sa baeay namon hay may sangka puno nga butong.
Pag-agto namon sa baeay nanday Nong Pedro sa Ubos hay owa kami't daeang manok. Hambae ni Nong Peping hay mamasyar eang kuno kami rito.
Pag-abot namon sa baeay nanday Nong Pedro hay hakita ko ro mga hinigtang inugbueang nga manok. Rang tawag sa mga hinigtang manok hay mga teksas. Tao kon mga teksas gid man rato, basta tanan nga inugbueang nga manok hay teksas namon kon tawgon.
Nagpanilag eang ako sa mga hinigtang agak ni Nong Pedro, samtang si Nong Peping ag si Nong Pedro hay masadya sa andang pagsugilanon. Habatian ko eang nga may agak kuno imaw nga ibueang sa pyesta it Sta. Cruz. Mayo tres ro pyesta sa amon nga baryo, ngani gusto ni Nong Pedro nga ipapapueok anay agod makapraktis sa away.
"Tama," hambae ni Nong Peping, "may inugbueang man ngani ako nga ginatagana sa pyesta naton. Mayad man siguro nga iparktis ko man rato."
"Itsong, dali baea. May ihambae ako kimo," hambae kakon ni Nong Peping.
"Bue-a abi rang agak nga talisayon igto sa baeay ay ipapueok naton ron sa manok ni Nong Pedro mo."
"Indi ko," sabat ko. "Owa ako't kaibahan. Nahadlok ako."
"Tawo ra. Truadlaw, nahadlok ka. Suminggit ka eang galing kon may problema gid man. Panaw eon!"
"Huo," hambae ko pero nakuebaan gid ako.
Ku nakataliwan nga gabii hay nag-istorya sa baeay ni Nong Nato. Amon imaw nga kaiping ag amigo man ni Nong Peping. Permi imaw sa amon agod mag-inum it tuba. Meron pa ron imaw. Pag-uli kuno nana kaibahan ku tatlo nga kaeakihan hay may natabo kanda pagpauli nanda halin sa pagharana sa Ubos. Pag-abot kuno nanda sa may puno't butong sa daean paagto sa Ubos hay gulpi eang kuno nga naghapay ro sangka puno't butong. May flashlight kuno sanda nga daea. Indi man kuno sanda makalikaw ay may kurae sa may punta it ginahapayan it butong. Bangod abu ro salingsing it butong nga naghapay hay nalisdan sanda sa pag-agi. Tag ginaeakaran eon kuno nanda ro butong nga naga-abang sa daean hay gulpi kuno nga nagtabyog ra paibabaw. Hakibot gid sanda, kapin pa gid si Nong Nato ay imaw ro sa unahan. Pagtuon nana kuno ka flashlight sa puno't butong hay may hakita kuno imaw nga kabahoe-bahoe nga tawo, mga dose siguro ka pyes sa kataason. Hasta kuno sa hawak ra buhok ag madamoe kuno ra baeahibo sa dughan. Bungoton kuno. Gatindog kuno sa puno't butong nga naghapay sa daean. Base kuno ginbatak ku mabahoe nga tawo ru butong pag-eak-ang nana. Sa panan-aw kuno ni Nong Nato hay mga sang dupa kuno ra mabaeahibuon nga alima. Siguro kapri gid rato. "Ah, pagkakita ko kana," hambae ni Nong Nato, "hay nagsinggit ako nga may kapri sa butong! Nagdinaeagan dayon kami tanan! Hawaslik ko ro gitara sa kakueba. Nagkaeadusmodusmo kami. Sige bangon ag magkina rapas euman it daeagan. Owas eon kamit pag-eaum nga makauli pa kami sa amon. Mayad ay nakaabot kami sa baeay ni Nong Jamin."
Amo ron nga indi ko gusto nga mag-uli nga ako eang nga isaea agod bueon ro agak ni Nong Peping.
Hambae pa gid it mga magueang nga kon truadlaw gid kuno gaguwa ro mga aswang ag kapri, eabi eon gid kon truadlaw ag Byernes Santo.Nahadlok gi ako abi sa mga tawo-taeonon. Isaea pa, owa't pamaeay sa may butong ngaron.
Hadumduman ko ro sugid it mga magueang nga ro panguntra sa mga aswang ag mga kapri hay daga, kutsilyo nga himo sa saway.
"Nong Pedro," hambae ko, " may daga ka?"
"Ham-an?"
"pwede mo kakon mapahueam?"
"Alinon mo?"
"Basta eang. Iuli ko galing kimo hinduna pagbalik ko."
"Bue-a eang rito sa kuwarto ko. Una eang ron sa lamesa. Pero ibalik mo gid ron dayon ha pirme ko ron ginagamit kon may ginapanawan ako."
"huo, Nong."
Nagsaka ako sa andang baeay ag ginbuoe ko ro daga sa kwarto ni Nong Pedro. Gansab-it ko sang hawak. Pagpanaog ko sa andang baeay hay nagpueot pa gid ako't baston nga punta it butong. Ginpili ko ro mataliwis gid. Makabulig gid kakon ra kon hinali nga may magmitir kakon. Ginpabaskog ko rang buot.
Nagpanaw ako nga gakueos rang alima. Mga byenti metros eon lang ako siguro sa lugar kon siin ro puno it butong nga ginasugid ni Nong Nato nga naghapay. Para mapatawhay rang painu-inu hay nagpupanihoe ako. Pero nabatyagan ko nga nagtindog rang baeahibo. Rang buhok hayingko buhok it porcupine nga nagtilindog., kon imaw ra hay matabing. Binunot ko rang daga ag gindasig ko rang tikang. Ran waeang alima hay gabuyot it mataliwis ko nga baston; rang tuong alima ahy gabuyot it daga. Ag handa ako kon ano gid man ro matabo.
Pag-abot ko sa atubang it puno it butong hay gintueok ko ra. Pagtan-aw ko sa puno't butong hay may nagtueok man kakon. Baye, magueang ag gawayway ra buhok nga hasta sa hawak. Ag dayon ra buka ka daywang alima, paris baea it manok nga ginakapakapa ra pakpak.
Ginhadlukan ako. Habuhian ko rang baston, pero hugot rang pagbuyot it daga. "Sige, eapit," hambae ko, " agod masayran mo." Nabatyagan ko nga daw may naga-euok kakon. Ginbayaw ko rang tuong alima ag gindugkae rang daga sa ingko alima nga gaeuok kakon. Nabatyagan ko nga daw naghawan rang pagginhawa. Dumaeagan ako samtang gasinggit it tabang. Tagmaeapit eon lang ako sa amon hay nagdinaeagan sa among baeay ro among mga kaeapit. Habatina man ako ni Nang Ramona, magueang ko nga baye.
"Ano ro natabu?" hambae kakon ni Nang Ramona.
"May aswang! Gin-euok ako! Hakita ko gid!"
"Siin? Siin?"
"Sa butong! Sa Ubos!"
Nagpasugo it tubi si Nang Ramona ag ginpainum nana ako. Nagmayad-ayad rang pangginhawa. Pero gatangis pa ako gihapon. Grabe ro pagragumba kang dughan.
"Bukon abi't daywa kamo nio Peping paghalin riya? Ham-at ikaw eon lang ro isaeang nag-uli?"
"Huo, pero ginpabuoe kakon ra higot nga agak agod ipapueok sa manok ni Nong Pedro. Imaw ra nga ako eang nga isaea ro nag-uli."
Mga als dos eon naguli si Nong Peping. Hangawa kuno sanda kon ham-at owa kuno ako gihapon magbalik. Sinsugiran ni Nang Ramona kon ano ro natabu kakon.
"Ro daga ni Nong Pedro, Tsong, siin?" pangutana ni NOng Peping kakon.
"Tao. Halipatan ko kon siin ko hiaywe ay nagdinaeagan eon ako."
Where Is My Pair of Eyeglasses?
A slice of my life.
Where Is My Pair of Eyeglasses?
by
Melcichon
Revised: October 11, 2014
Where Is My Pair of Eyeglasses?
by
Melcichon
Revised: October 11, 2014
One day, I was so in a hurry to leave for work.
I had to not only because our shuttle bus would leave from UP Visayas Campus, Iloilo City to Miag-ao Campus, at 6:30 a.m., and on time.
Miag-ao is about forty five kilometers away from Iloilo City. And it is the main campus of the UP Visayas. It is also the main campus of the university library where the College of Fisheries and Ocean Sciences Library is also located. I was then the College Librarian of that College.
If I could not catch up with the shuttle bus, I had to take a jeepney.
Aside from paying more, I am scared of riding a jeepney because the drivers do not care whether their passengers are human beings or pigs, and so they drive their vehicle like the king of the road.
After eating my breakfast, I hurriedly put on my shoes, and picked up my bag. Then left.
But after five minutes, I went back home because I thought I left my pair of eyeglasses.
Without them, I could hardly read my emails, the office memo and all those things that I would like to read.
When I entered our home, my wife asked me why I went back.
"Did you forget something?" she said.
"Yes," I said, "I do no know where I put my pair of eyeglasses."
"Really," she said.
Then she laughed.
"Why? Is there something wrong?"
"Indeed, my dear," she said.
"You are looking for your eyeglasses, right?
"Yes."
"Come," she said. "Come to our mirror and see your face."
I scratched my head. I then noticed that I was wearing my eyeglasses.
Hurriedly, I left our home.
When I reached our university city campus, our shuttle bus had already left for Miag-ao.
I had to not only because our shuttle bus would leave from UP Visayas Campus, Iloilo City to Miag-ao Campus, at 6:30 a.m., and on time.
Miag-ao is about forty five kilometers away from Iloilo City. And it is the main campus of the UP Visayas. It is also the main campus of the university library where the College of Fisheries and Ocean Sciences Library is also located. I was then the College Librarian of that College.
If I could not catch up with the shuttle bus, I had to take a jeepney.
Aside from paying more, I am scared of riding a jeepney because the drivers do not care whether their passengers are human beings or pigs, and so they drive their vehicle like the king of the road.
After eating my breakfast, I hurriedly put on my shoes, and picked up my bag. Then left.
But after five minutes, I went back home because I thought I left my pair of eyeglasses.
Without them, I could hardly read my emails, the office memo and all those things that I would like to read.
When I entered our home, my wife asked me why I went back.
"Did you forget something?" she said.
"Yes," I said, "I do no know where I put my pair of eyeglasses."
"Really," she said.
Then she laughed.
"Why? Is there something wrong?"
"Indeed, my dear," she said.
"You are looking for your eyeglasses, right?
"Yes."
"Come," she said. "Come to our mirror and see your face."
I scratched my head. I then noticed that I was wearing my eyeglasses.
Hurriedly, I left our home.
When I reached our university city campus, our shuttle bus had already left for Miag-ao.
Sunday, May 15, 2016
Sunday, May 08, 2016
Inay
Inay
ni Melchor F. Cichon
Philippine Collegian, October 4, 1973, p. 3 (First Aklanon poem in the Philippine Collegian)
Inay, matuod nga may diploma eon ako,
Pero galunggong ag dayok man pirme rang suea.
Pumanaw ako nga owa mag-eaong
Bangod indi ko matiis nga makita kang
Gatangis para kakon.
Inay, kon presidente eang ako't bangko,
Eukaton ko ro atong eanas,
Patindugan kita't bunggalo,
Bakean kita't kolored TV ag Hi-Fi.
Ugaling, Inay,
Hasta makaron
Istambay man ako gihapon
Ay owa kuno ako't
Deputadong maninoy.
Inay
Salin ni Melchor F. Cichon
Inay, totoo ngang may diploma na ako
Kaya lang galunggong at baguong ang lagi kong inuulam.
Umalis ako ng walang paalam
Dahil hindi ko matiis na makita kitang
Umiiyak dahil sa akin.
Inay, kung pangulo lang sana ako ng bangko,
Tutubusin ko ang ating palayan,
Patatayuan kita ng bunggalo,
Bibilhan kita ng kolored TV at Hi-Fi.
Kaya lang, Inay
Hanggang ngayo'y
Istambay pa rin ako
Dahil wala raw akong
Deputadong maninoy.
ni Melchor F. Cichon
Philippine Collegian, October 4, 1973, p. 3 (First Aklanon poem in the Philippine Collegian)
Inay, matuod nga may diploma eon ako,
Pero galunggong ag dayok man pirme rang suea.
Pumanaw ako nga owa mag-eaong
Bangod indi ko matiis nga makita kang
Gatangis para kakon.
Inay, kon presidente eang ako't bangko,
Eukaton ko ro atong eanas,
Patindugan kita't bunggalo,
Bakean kita't kolored TV ag Hi-Fi.
Ugaling, Inay,
Hasta makaron
Istambay man ako gihapon
Ay owa kuno ako't
Deputadong maninoy.
Inay
Salin ni Melchor F. Cichon
Inay, totoo ngang may diploma na ako
Kaya lang galunggong at baguong ang lagi kong inuulam.
Umalis ako ng walang paalam
Dahil hindi ko matiis na makita kitang
Umiiyak dahil sa akin.
Inay, kung pangulo lang sana ako ng bangko,
Tutubusin ko ang ating palayan,
Patatayuan kita ng bunggalo,
Bibilhan kita ng kolored TV at Hi-Fi.
Kaya lang, Inay
Hanggang ngayo'y
Istambay pa rin ako
Dahil wala raw akong
Deputadong maninoy.
Sunday, May 01, 2016
Subscribe to:
Posts (Atom)