Total Pageviews

Search This Blog

Thursday, December 26, 2013

My Fourteen Favorite Poems




My Fourteen Favorite Poems






by
Melchor F. Cichon















@2013 Melchor F. Cichon
All rights are reserved
No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system or transmitted in any form or by any means, mechanical, photocopying, recording or otherwise, without prior written permission of the original publisher.
Printed in Iloilo City















ii
PREFACE AND DEDICATION

Preface

There are parts of our lives that are segregated because of their value.
The poems that are included in this anthology were selected not only because they have won medals or have been published in either in magazines or in a book, but because each time I read each one of them reminds me of my life. 
The poem Ham-at Madueom Ro Gabii reminds me of those days when Martial Law was still being enforced, the hardships our people were experiencing. The poem Sa Mga Nagkaeabali nga Silak reminds me of our heroes who died fighting for our freedom. The poem Si Ambong, Ati reminds me of the time when I saw someone picking up a cigarette butt in a street in Iloilo City just to have a smoke and the time when I was along the street in Cubao Supermart, Quezon City,  when a man just grabbed the sandwich of a man eating along that street, and start munching it as he walked away.

Dedication
This book could not have been written if not for the help of my wife, Mrs. Pilma Dollolasa Cichon, hence this work is lovingly dedicated to her.
And to all our children and their spouses, and our grandchildren: Melchor, Jr., Jennifer,Sean Marie, and Kate Sariah;   Vanessa Cichon-Mabeza, Ruel and Ruvan; Ranel Vincent, Apple, and Ace; and Eugene and Mykha.






iii



Contents






 Ham-at Madueon ro Gabii, Inay?

Inay, ham-at madueom ro gabii?
May buean, Toto, ugaling may galipud nga gae-um.
Inay, ham-at madueom ro gabii?
May bombilya ro mga poste't Akelco,
Ugaling may brown-out.
Inay, ham-at madueom ro gabii?
Ginsinindihan ko ro atong kingke,
Ugaling ginapinaeong it hangin.
Inay, ham-at madueom ro gabii?
Toto, matueog ka eon lang
Ay basi hin-aga temprano pa
Magsilak ro adlaw.
Indi, 'Nay ah!
Sindihan ko't uman ro atong kingke.



Inay

Inay, matuod nga may diploma eon ako
Pero ibis ag dayok man pirmi rang suea.
Pumanaw ako nga owa mag-eaong
Bangud nga indi ko matiis nga makita kang
Gatangis kakon.

Inay, kon manggaranon eang ako,
Eukaton ko ro atong eanas,
Patindugan kita’t bungalow,
Bakean kita’t kolord TV ag Hi-Fi.

Ugaling, Inay
Hasta makaron
Istambay man ako gihapon
Ay owa kuno ako’t diputadong maninoy.


 

Eva, Si Adan
Bangud ginabot ka lang kuno sa gusok ni Adan
Agud may iyang hampang-hampangan,
Maistorya-istoryahan han kag mapautwas-utwasan
Sa oras nga iyang kinahanglan
Madamu na nga ngalan
Ang ilang ginsulat sa imo nga dalan:
Salome, Magdalena, Maria Clara, Bagyo Esyang.
Bangud mahuyang kuno ang imong dughan,
Maski ang bagyo nga makaluka sang butong
Kag mapapalunod sang barko
Ginapangalanan man gihapon sa imo.
Pero waay madumdumi sang mga lalaki
Nga maski si Mark Anthony
Hapatiyog-tiyog ni Cleopatra
Maski sa guwa sang kama.
Waay nila madumdumi nga si Gabriela gali
Ang nagpahaba sang dalan ni Diego Silang.
Kag sa EDSA, kon waay ang mga kabayo mo
Maghigot sang rosas sa punta sang armalite n Freddie
Sigruo waay si Cory makasindi sang kandila
Sa ermita sang Malakanyang.
Maayo gid sila magpalitik kon paano
Ka lang nila mapasunod-sunod sa ila ikog.
Waay gid sila gapalitik kon paano mo magamit
Ang tanan mo nga utok, lawas kag hulag
Para kita tanan makatakas sa linaw sang utang.
Waay gid kuno kita sang animo
Magdumala sang gobyerno o simbahan.
Maayo lang kuno kita mghibi-hibi, magkiri-kiri
Kon magumon ang hilo mo sa imong salag-utan.
Kon madamo ang nabal-an mo kag mag hambal ka
Sang kuntra sa sulondan nga sila man ang may hinimuan
Isa ka ka amasona kag dapat lang nga isilda.
O kon indi gani myembro ka sang grupo ni Brainda.
Eva, tupong gid lang kamo ni Adan
Sa tanan nga lugar, sa tanan nga butang.
Kon nga-a imo siya nga ginapagustuhan?
O gusto mo gid lang nga ipadumdom
Nga kon nga-a makapapungko siya sang leon
Bangud ikaw ang iyang kaupod.






Limog It Sangka Ati


Maeapad nga kaeanasan rang hasayran.
Owa’t eabot ro mga kabukiran
Kon siin ako libre gapangayam.
Nakapaligos man ako sa Akean
Bag-o pa man kaabot ro mga putian.
Nagapailig ako it botong halin sa bukid
Hasta sa Kalibo kon siin rang gamut ginabaylo
Sa asin, sa ibis, sa dayok nga madaea ko
Sa amon nga maeamig nga baryo.
Pero pag-abot it mga putian
Rang kalibutan hay gin-islan:
Bukon eon kuno ako ro dag-ana
It mga kaeanasan ag mga kabukiran.
Indi eon kuno ako makakaingin,
Indi man kuno ako makapangaeam
Kon siin rang mga kagueangan natawo
Ag kon siin man ako natawo.
Kon tueokon mo ako maskin ano kataeum,
Indi magbaylo rang kueong nga buhok
O rang itom nga panit.
Paris kimo, kon indi mo ako pagbatunon nga tawo
Indi man ako mabaylo.
Rang kanta maskin ano ka baskog
O maski ano kanami
Indi mo man gihapon pagpamatian
Ay imo man lang nga ginabungoe-bungoean.
May aton man kuno nga gobyerno
Agod ro tanan hay taw-an it katarungan;
Pero ham-at kon kami gusto magsueod sa mga istablisimento
Indi pa ngani kami kaabot sa gate ginatabog eon kami it mga guard.
May aton man kuno nga mga laye
Agod ro tanan hay may kaginhawahan;
Pero ham-at ro iba may bugas, may suea
Samtang kami katueok eang?


Si  Ambong, Ati
Si Ambong, Ati—maitum.
Kueong ra buhok, gision ra eambong, gasiki.
Gakung-kong-kung-kong ka maeupsi nga eapsag
Gapakalimos sa Jaro Cathedral, sa J.M. Basa Street
Ay gintabog eon ra pamilya sa eugta nga anay ginaayaman nanda’t haeo.
Si Ambong, Ati, maitum, indi kantigo magbasa, indi kantigo magsueat
Maski ka anang ngaean ay sa andang barangay owa’t eskuylahan.
Si Ambong, Ati, ginasinggit-singgitan, ginadela-delaan
It mga unga kon imaw mag-agi sa daean ay maitum.
Ginapahadlok it mga nanay sa andang gatangis nga mga unga.
O sa mga unga nga indi magtueog.
Kon fiesta, ginataw-an si Ambong it salin nga suea
Ginasueod sa plastic o sa bag-ong bukas nga lata.
Kon bukon ngani, ginabagsakan it gate.
Agod makayupyop it sigarilyo, gapamueot si Ambong it upos sa kalye.
Agod makasamit it hamburger o juice sa pakite,
Ginapaeapitan ni Ambong ro nagakaon maski sin-o nga anang maagyan.
Pag-abot it gabii, maeugad si Ambong sa sidewalk o sa waiting shed
Kahulid ka anang maeupsing eabsag—
Mayad eang kon may karton nga banig ag owa’t baha o uean --
Agod magbaskug eon man ra tuhod sa pagpakalimos pagka-aga.
Si Ambong, Ati—maitum. Ra ele-ele, ra hibi, ra pangamuyo
Indi mabatian, indi mabatyagan it gobyerno sa siyudad it tawo.
Ra singgit it tabang hay singgit sa Pluto.
Si Ambong, Ati-- maitum, indi makit-an it atong gobyerno.
Kon Dinagyang, sa selebrasyon etsa pwera si Ambong.
Eutay kuno imaw sa mga bisitang dumueo-ong.
Si Ambong, Ati, maitum, ginatabog it blue guard
Bag-o pa man imaw maka-eapak sa gate it Atrium ag SM Shoemart
Kunta may Gloria nga magbatak kay Ambong sa libtong it kaimueon
Agod sa ulihi ro gobyerno may buwes nga masukot kay Ambong;
Agod sa ulihi makabakae man imaw it Levis o barong
Agod sa ulihi makaeskuyla man sa U.P. ra mga inapo;
Agod sa ulihi owa kana’t magtamay, owa’t magtabog
Kon imaw mag-agto sa SM City ag sa Atrium.
Si Ambong, Ati--maitum. Apo ni Maniwantiwan.
Ag Filipino. Pares kimo, pares kakon.
Kon ham-at owa imaw sa listahan it mga Filipino nga dapat buligan?
Kon ham-at indi imaw makasueod sa atong ugsaran?
Kon ham-at indi naton imaw maagbayan?
Kon ham-at indi imaw makadungan katon magkaon sa restauran?
Siyudad man baea ra’t tawo, indi baea, banwa? Indi baea, banwa?



Sa Mga Nagkaeabali Nga Silak

Inay, puwede eon baea kita magpamisa?
Total naga-asaw-asaw eon lang man ag ro baha hay owa eon sa karsada.
Ro linti nga anay nagsiad it eangit hay napaeong eon man.
Ro daeogdog nga anay gabayo kang dughan hay haumpawan eon gid man
Ag ro baybay nga nagwenaeas anay hay nagahueagok eon lang man.
Ro baeangaw nga nagpanago sa kilat ag sa nagahagunos nga hangin
Hay nagahiyumhiyom eon sa sidlangan.
(Pila eon ngani makaron ro baeayran sa misa rikyem?
Si Padre Salve baea gademanda pa gihapon it down payment
Bag-o imaw magsuksok ka anang sutana?)

Sueoron dayon naton sa karsada, sa kaeanasan, sa kagueangan
Ratong mga silak nga nagkaeabali, nagkaeataktak
Sa pageusot sa madamoe ag maitum nga gaeom
Masabwagan eang kita it kahayag.
Kon aton sandang hikit-an
Aton sandang haearan it eab-as ag bag-ong buskad nga sampaguita.
Kon may matipon eon kita nga kuwarta,
Patindugan naton sanda’t graniting rebolto sa plasa.
Toto, indi eang kita anay magpamisa
Ay ro kaagahon hay gaeagiik pa
Ag ro kaeangitan sa bibi’t tueondan,
Sa pageunip it adlaw, hay mapueapuea pa.
Owa’t eabot kara, gabaha pa ro dagsa sa karsada ag sa plasa.
Indi kuno ra malempiyuhan it Metro Aides
Ay sinipa eon sanda
Bangud ro gintagana nga inugsweldo kanda
Hay ginsueod sa ibang buesa.
Toto, mayad pa nga mangamuyo eang anay kita
Nga ro nakaeusot nga silak
Sa maitum ag madamoe nga gaeom
Hay indi nagtiurok sa atong tagipusuon.



 Indi Ko Masueat Rang Pinakamasubo Nga Binaeaybay


Indi ko masarangean nga isueat rang pinakamasubo nga binaeaybay.
Maskin sa tunga-tunga eon ako’t eangit ag eogta.
Ro imong pagsabat it huo kakon sa may baybayon it Boracay
Samtang gatunod ro adlaw hay sapat eon nga akon nga ikalipay.
Indi ko masarangan nga isueat rang pinakamasubo nga binaeaybay.
Paris makaron nga ugsad ro buean ag maeamig ro huyop it hangin it Disyembre,
Sapat eon para kakon nga magpahiyomhiyom.
Disyembre man kato ro primero nimo nga haru kakon.
Indi ko masarangean nga isueat ko rang pinakamasubo nga binaeaybay.
Maskin indi ko eon haeos maabut ring uyahon agod akon nga pislitpisliton;
O mahutikan ka man lang paris tag bag-o pa eang kita nga nagaumpisa ku atong pangabuhi.
Sapat eon nga makatueog ako kon ginakumkum ko ro singsing nga ginsuksuk mo sang tudlo.
Ag kon mag-abot kid man ro oras nga magtunod ro adlaw
Ag ro gabii hay mag-eapnaag sa bilog ko nga kalibutan,
Indi ko man gihapon pagsueaton ro pinakamasubo ko nga binaeaybay.
Madumduman ko eang ikaw, gahiyomhiyom eon dayon ako.




Drayber

Kinahangean
Gid baea
Nga magkaeapyot
Ag magtueueok
Sa unahan
It imong dyip
Ro imong mga sumaeakay
Agud madugangan
Ru eagting
It sensilyo
Sa buesa
Ku imong konduktor?


Nanay Soriang

Samtang nagakaeanta ro mga agagangis
Sa palibot it andang baeay,
Ginatinueok ni Nanay Soriang ro nagakaupos
Nga tatlong kandila sa altar
Nga ginapalibutan it eapoy eon nga
Mga rosas ag orkid.
Nagyuhum imaw pagkadumdom nana
Ku ratong mga mahapdi ag matam-is
Nga mga oras kon siin
Imaw kato hay isaea pa nga duyan, haboe ag hagdan
Ku ap-at nana nga mga onga.
Apang makaron...
Kon hin-uno pa nana kinahangean
Ro mga hakos nanda...
Imaw eon lang isaea
Ro nagatueok sa nagakaupos nga mga kandila
Bangud ro mga onga nana kuno
Hay sobra gid kuno nga kasaku
Sa pag-eagas it kwarta
Sa tindahan it Baclaran,
Sa opisina it Makati,
Sa night club sa Ermita
Ag sa baeay it Intsik sa Hong Kong.


Sunday Morning in Lezo

In Lezo
On Sunday morning,
The mothers and their daughters
Will only drink tahu or coffee
And walk to church,
While the fathers
Will no longer fetch drinking water
Or chap fire woods
Because they are too busy
Blowing tobacco smoke to
And exercising their fighting cocks
Believing that the wages
They got from mixing cement with stones,
For one week,

Will double inside the cockpit.


A Letter

John,
I will definitely go home
To our house
Where we can see the clouds
Through the roof.
I'm fed up
With the twinkling neon lights,
But I have not yet paid
For the earrings that I got
From Mama San.
I need them so my tinkling
Will be louder and my hips
Will be heavier.
Don't worry, John,
This Christmas
You and I will create a moon
And through the roof
We two alone
Will grasp its light.

Ana


Emergency Room

Pag-abot ni Rubin sa ospital
Nga may Indian pana
Nga gaongot
Sa anang dughan,
Maid-id imaw nga ginpangutana
It gangueob nga admitting clerk:

Ngaean?
Edad?
May asawa?
May obra imaw?
May down payment ka nga daea?

Tanan nga pangutana
Nasabat pa gid man ni Rubin
Owa't eabot sa katapusan
Ay nagapungapunga
Eon ra paginhawa
Ag nagaeutaw-eutaw
Eon ra kalimutaw.
Samtang ro doktor
Sa may pwertahan
Hay nagahutik-hutik
Sa nagapanghuy-ab nga nars.


For Lorena

The bullet that pierced your throat
Did not really stop you
From breathing. You are alive
As the rose that bears flowers
In my garden. Your thorns
Are still there, only they are
Bent. I can still smell your fragrance
Even from the distance.
It is still the same fragrance
That sharpened
The minds of your comrades
In crossing the ravines.
Your adversaries were wrong
In saying that you were silenced.
They are dreaming.
Your lips are clasped
But your voice
Is still reverberating,
Strongly, the squeezing,
And the twisting done
To our people
By our own countrymen.


Nagahugot nga Nagahugot

Nagahugot nga nagahugot
Ro hikog sa liog
Ni Mang Pandoy.
Pero sige pa gihapon
Ang pagbasol ni Manoy
Sa nagaluya nga si Mang Pandoy.
Imbes nga buligan kuno siya
Sa paghalog sang hikog
Sa liog ni Mang Pandoy
Sige pa kuno gihapon
Ang pagsininggit sang iya mga kontra
Sa EDSA, sa Mendiola:
Tam na! Sobra na!
Layas na! Now na!
Nagahugot nga nagahugot
Ang hikog sa liog
Ni Mang Pandoy.
Apang didto si Manoy
Sa Australia, sa Amerika
Nagakinadlaw
Kaupod sang mga pinuno
Nga busog ang ila bulsa
Ang ila nga tiyan,
Ang ila espirito.
Apang didto siya
Sa lugar kon diin ang ila nga damgo
Sa punta lang sa ila nga tudlo.
Bal-an niya ayhan
Nga sa kada tulo sang ila pluma
Sa pagpirma sang kuntrata
Nagalubag sa liog
Sang iya mga kasimanwa?
Paano bala magdaog
Ang bahaw-bahaw sa hamtik?
Paano bala makadaog
Si Manny Pacquiao kay Andre de Giant?
Nagahugot nga gahugot ang hikog sa liog
Ni Mang Pandoy.
Gaalipugsa, gawaras,
Gasinggit sa paos niya nga boses:
Diin ang sud-an kag kan-on
Sa kada lamesa namon?
Diin ang sampuna namong duda
Nga gintugan ninyo
Bag-o pa man matumba
Ang mga kaupod namon sa Mendiola?
Nga-a gingapos ang mga kamot
Sang mga peryudista
Kag ginduso sa sulod sang bus
Pakadto sa silda?
O, Trillanes, san-o ka makaguwa?
Buhi pa ayhan si Kumander Pusa?
Gatubo pa ayhan ang bungot ni Waling-Waling?
Nalunok na ayhan sila sang sigbin?
Amo ni ayhan ang among biyaya
O pasalubong sa iya mga paglakat-lakat?
Nagahugot nga nagahugot
Ang hikog sa liog ni Mang Pandoy.
‘Nay…’Nay…sa diin ka?


When Death Walks into My Life

I am a man.

Don't ask me
If I did not lose my sleep
When Death whispers to me

I am a man.

Don't ask me
If I feel pain
When I see Death floats
And drops on cement like icedrops.

I am a man.

I have dreamt
That Death will soon crumble
Like a tissue paper
Before her death!

I am a man.


About the Poet


Melchor F. Cichon was born in Sta. Cruz, Lezo, Aklan on April 7, 1945.  He is the youngest of eight children of the late Jose N. Cichon and Desposoria Francisco of the same place.  Dr. Leoncio P. Deriada calls him as the present leading Aklanon poet.

After finishing the elementary grades at Lezo Elementary School in Lezo, Aklan, he studied at the Mindanao Regional School of Fisheries in Rio Hondo, Zamboanga City.  From there he went to U.P. Diliman to study fisheries.  He continued his studies at Manuel L. Quezon University where he majored in Library Science and minored in English.  He finished his Master in Library Science at U.P. Diliman and his Master in Management at U.P. in the Visayas in Iloilo City.  He took his certificate in Governmental Management also at the U.P. in the Visayas.

He is married to the former Pilma Dollolasa of San Remigio, Antique, with whom he has four children: Melchor, Jr., Vanessa, Ranel Vincent and Eugene.

The poet is now working as Head, College of Fisheries and Ocean Sciences Library, U.P. in the Visayas, Miag-ao, Iloilo.

He attended the U.P. Miag-ao Summer Creative Writing Workshop, the Cultural Center of the Philippines-Liwayway Publication Creative Writing Workshop in Baguio City, the National Summer Creative Writing Workshop in Dumaguete City and the Third Iligan National Writers Workshop and Literature Teachers Conference in 1996.  He represented Aklan in the 1995 and the 1998 National Writers Assembly held in Intramuros, Manila.

Some of his poems have been published in Hiligaynon, Yuhum, Philippines Free Press, Philippine Graphic, Home Life, Ani, Philippine Collegian, Aklan Reporter, Philippine Panorama, Pagbutlak, Dagyaw, Bueabod, Banga, Patubas, Busay, Media Watch, and Mantala.  He won first prize in the first Home Life poetry contest in 1994.  He is also the first Aklanon CCP grantee for Aklanon poetry in 1994.  He edits Bueabod, the poetry journal of Aklan Literary Circle, together with John Barrios and Alex de Juan.  He won third prize in the Sentro Ng Wikang Filipino; U.P. essay writing contest in 1994 and won second prize (Aklanon category) and third prize (Filipino category) in the National Commission for the Culture and the Arts.  He won third prize in Hari/Hara Sang Binalaybay (King /Queen of Poetry) in 1998 poetry contest sponsored by U.P. in the Visayas Sentro ng Wikang Filipino. In 2002, he was a finalist in a regional poetry writing contest sponsored by the Sentro Ng Wika, U.P. in the Visayas, Iloilo City. He maintains the website, Aklanon Literature (http//www.geocities.com/aklanonliterature.com). His electronic book Philippine Oddities was published by Electromedia, Makati City,  in July 2001.

On August 25, 2001, he was a recipient of the 2001 Gawad Pambansang Alagad ni Balagtas Award “for his outstanding achievement and pioneering work on poetry in Aklanon that have marked his considerably significant and permanent contribution to Philippine literature.  Using the peculiarities of his mother tongue to its full potential, he has, in articulate poetic terms, expressed the lamentation and celebrations of his fellows, transcending the local milieu to become one of the country’s esteemed poets.”  The award was presented to him by the Unyon ng mga Manunulat sa Filipinas (UMPIL)



No comments: