Total Pageviews

Search This Blog

Sunday, July 05, 2020

AKEANONG BINAEAYBAY Para sa Mga Unga

AKEANONG BINAEAYBAY

Ni
Melchor F. Cichon
July 2, 2018
As of October 16, 2018
Ro mga masunod nga mga binaeaybay hay gintipon, gin-edit ag gin-eubad ko para sa Akeanon nga mga unga. Ro iba kara hay ginsueat ko pero iba hay owa kita kasayod kon sin-o ro nagsueat.
 



Tok! Tok! Tok!
Ni Melchor F. Cichon
Oct. 24, 2018
Tok! Tok! Tok!
Mangayo ako it sambilog nga itlog.
Ipainom ko sa kabayo nga sueok
Ay nakatueon it ilahas nga manok.
Rang Nanay si Philip
Melchor F. Cichon
Oct. 23, 2018
Gahiyom-hiyom ako kon una ako sa baeay
Kapin pa gid kon una si Nanay ag si Tatay.
Rang Tatay gali si Annie,
Ag rang Nanay si Felipe.
**

Ro Putong Indi Mabakae
ni Melchor F. Cichon
Oct. 22, 2018
Ro putong indi mabakae,
Gina-uli sa baeay.
Ginabahog sa baboy.
Nga ginatagana sa paeaabutong piyesta.
**
Isaea, Daywa, Tatlo
ni Melchor F. Cichon
Oct. 21, 2018
Isaea, Daywa, Tatlo,
Rang Tatay maestro.
Pero kon sa among baeay,
Ro maestra si Nanay,
Ro estudyante si Tatay.
****
Isaea, Daywa, Tatlo
ni Melchor F. Cichon
Oct. 22, 2018
Isaea, Daywa, Tatlo,
Rang Tatay maestro.
Pero kon sa among baeay,
Ginalekturan imaw ni Nanay.
***
Sawsaw sa Ginamos
ni Melchor F. Cichon
Oct. 21, 2018
Sawsaw sa ginamos
Ro kinihad nga santoe.
Kon ikaw madakpan
Maluwa ka gid sa among atubadngan.
**
Itsong Palitong
Itsong Palitong
Nahueog sa bubon.
Umagi ro paka,
Nagkaea-kaea.
**Melchor F. Cichon
Oct. 21, 2018
***
Pagbagting It Lingganay
Adaptation
Ni Melchor F. Cichon
Oct. 18, 2018
Pagbagting it linganay,
Nagtagurong ro mga nanay.
Pagbating it kiling-kiling
Naggueowa ro mga sigbin.
***
Ano Ron?
Ni Melchor F. Cichon
Oct. 18, 2018
Ano ron?
Paka nga may suhong.
Ano ra?
Maya nga sa katsubong.
Ano rato?
Adobong pato ni Juan Posong.
***
May Sangka Eaeaki
Anonymous
Ginsueat it Uman ni Melchor F. Cichon
Oct 18, 2018

May sangka eaeaki
Owa nahadluk sa mueto.
Adlaw-gabii owa’t untat sa pagtratrabaho.
Owa madag-uni
Tanan ra sweldo
Sa doktor haagto. 

***
May Akon nga Lobo
Anonymous
Ginsueat it uman ni Melchor F. Cichon
Oct. 18, 2018

May akon nga lobo
Inapok it hangin.
Owa ko eon makit-an
Eumupok eon gali.
Kanugon rang kwarta,
Ginbakae ko’t lobo.
Kon pandisal kunta,
Nabusog pa ako.
***
Si Toto Bato
Anonymous
Ginsueat it uman ni Melchor F. Cichon
Oct. 18, 2018

Si Toto Bato
Rang kaeapit-baeay.
Sa kaisog na owa’t makaperdi.
Gina-apinan na ro tanan nga tawo.
Ginaapas na ro linog ag bagyo.
Pero kon si nanay na ra kaingkwentro
Sang tueok eang, dayon ra angkit ka anang siko.
***
Sa Atong Diyos
Anonymous
Gin-Inakeanon ni Melchor F. Cichon
Oct. 18, 2018

Sa atong Diyos
Kinahangean magdayaw it hantop.
Sa mga ginikanan,
Kinahangean magtahud.
Sa mga igmanghod,
Kinahangean hay may paghigugma.
Sa mga isigkatawo,
Kinahangean hay magbulig.


**
Saea, Daywa, Tatlo
(adaptation)
Melchor F. Cichon
Oct. 3, 2018

Saea, daywa, tatlo,
Nakasikpaw ako it puyo.
Ap-at, lima, an-om, pito,
Akon imaw nga ginbuhian.
Ham-at imo imaw nga ginbuhian?
Bangod gintukob na rang tiyan.
***
Sanghakop nga Baeas
(adaptation)
Melchor F. Cichon

Sanghakop nga baeas,
Sanghakop nga semento,
Sangdangaw nga monumento.
***
One Day
(an adaptation)
Melchor F. Cichon

One day, sangka adlaw,
I saw, hakita ko
One bird, sangka pispis
Flying, nagaeupad.
I shot, binaril ko.
I got, pinueot ko.
I cooked, gin-eaha ko.
I ate, ginkaon ko.
***
Paeay
Melchor F. Cichon
October 2, 2018

Hasayran mo kon paano magtubo ro paeay?
Hasayran mo kon ano kaabo nga hueas ro napahid
Ni Tatay sa pagpatubo it paeay?
Hasayran mo nga owa pa ngani maani ro paeay
Habaligya eon ra ni Nanay?
Kon hasayran mo kon paano magtubo ro paeay,
Ham-at kon mag-ani ka mga tunga ka pasong ro uyang?
Agod may matuka ro bebe o ro maya?
Kon hasayran mo kon paano magtubo ro paeay,
Ham-at kon magtug-on ka
Sobra sa kinahang-eanon ku inyong tiyan?
Agod may idamog sa baboy it inyong kaeapit-baeay?
Kon hasayran mo kon paano magtubo ro paeay,
Ham-at owa mo ginaubos ro humay sa imong pinggan?
Agod may makaon ro kuring ag ro inyong ayam?
Ro Kuring
May hakita ako nga kuring sa bubungan.
May hakita man ako nga eanggam sa uto.
Hakatueog ro kuring.
Pagkaaga, may kiring-kiring eon ro liog it kuring.
***Melchor F. Cichon
Dec. 12, 2018
***
Pyesta Sa Among Baryo
Melchor F. Cichon
Oct. 1, 2018

Disperas ku among pyesta,
Mabatian ro gainiwik nga mga baboy;
Libon-libon ro mga baeahibo it mga manok
Ro ginahaboy sa mga puno’t saging.
Haeos mabungoe ka sa tunog
It sound system sa pabilyon
Agod masayran it mga daeaga ag miron
Nga may bayle ag may basket
Nga ginasubasta.
Aga-aga pa sa kaadlawan it piyesta
Mabatian eon ro galibot nga dayana.
Ginatos nga tawo ro gatinikang
Paagto sa ermita agod magsimba.
Ginatos man ro gatinikang nga tawo
Paagto sa bueangan.
Ag samtang gasermon ro pare,
Gasininggit man ro mga tahor it "Sa puea, sa puti."
Pagkatapos it misa,
Gapaeupok it pwetis.
Ginaagawan eon dayon it mga unga
Ra patpat kara kon tumogpa.
Bilog nga adlaw, owa’t untat
Ro pagkinaon, ro pag-ininom it tuba o tanduay.
Owa’t untat man ro pagsininggit it mga tawo sa bueangan.
Pagkahapon,
May mga hinampang sa may karsada:
Anilyo, palo-sebo, tumbo, basketball.
May amateur contest sa pabilyon.
Pagkatos it piyesta,
Gapanghayhay ro mga nanay
Ay ibis o dayok eon lang ro suea
Ag kon paano mabayaran ro mga utang.
***
Malibot-libot Sa Harden
Melchor F. Cichon
Sept. 30, 2018

Malibot-libot sa harden.
Maeukso, madaeagan
Pareho it kanding.
Ugaling bukon man ako't masadya.
Owa ka man abi gamunot kakon riya.

***
Isda nga Maisot
**Anonymous

Isda nga maisot, galibot-libot.
Isda nga mabahoe, gapabungoe-bungoe.
Isda nga medyo mabahoe, gaeukso-eukso.
Ro pagmahae it Ginuo kabahoe-bahoe.
**Gin-Inakeanon ni Melchor F. Cichon. February 11, 2018

Hakita Ko Ro Buean

Hakita ko ro buean,
Hakita man nana ako.
Ginbendisyunan ro buean it Ginuo,
Ag ginbensisyunan man Nana ako.
**Anonymous**
Gin-eubad ni Melchor F. Cichon May 13, 2017


Raya nga Urok

Raya nga urok nag-agto sa tindahan,
Raya nga urok nagpabilin sa baeay.
Raya nga urok hay may inihaw nga karne,
Raya nga urok hay owa’t bahog.
Ag rayang urok hay nag-iniwik,
Hasta makaabot sa andang tangkae.

Mayad-ayad nga mga Butang
ni Lynne Gibbs
Gin-eubad ni Melchor F. Cichon. December 14, 2017

Pag-eaum ko hay ro mayad-ayad nga butang hay makit-an
Sa mahayag nga adlaw it tigsililak, ukon sa matam-is nga kanta it pispis.
Ro pinakamaanyag nga mga butang hay mga bueak nga gatubo,
Apang makaron hasayran ko nga bukon gali it matuod.
Ro nagakaeahueog nga dahon sa tig-eamig, ro baeangaw sa ibabaw,
Hay pila eang sa mga butang nga nailaan ko.
Pero ro pinakamaanyag nga butang sa kalibutan,
Ro pagsalig ag putli nga pagtuo nga gintao mo kakon.

Bolador
Melchor F. Cichon

Baskuga ring panihoe
Baskuga pa gid
Agod ro hangin magbaskog.
Baskuga ring panihoe,
Baskuga pa gid
Agod ring bulador
Makaeupad hasta sa eangit.
Ugaling may gae-um.
Basi mabasa ag maeunot ring bulador.
“Sige eang,
Plastik man ro akon nga gingamit.”


Hambae Kakon
Melchor F. Cichon

Pareho gid kuno ako
Kay tatay
Nga kueong ro buhok.
Pareho gid kuno ako
Kay nanay
Nga hasta eangit rang pasenya.
Pareho gid kuno ako
Kay lolo ko nga permi sa honor roll.
Pero owa gid sanda gahambae
Nga pinasahi ako,
Nga ako, ako.
**
Girl, Boy
Ni Melchor F. Cichon

Girl, boy,
Bakla, tomboy.
Tiki, baboy,
Isda, syokoy.

Igto Sa Amon
October 21, 2016

Igto sa amon
Sa Barangay San Ramon.
May naghinugyaw,
Ap-at ka mga hilong:
Nagsaot ro paki,
Nagkanta ro apa,
Nagtan-aw ro bulag,
Nagpamati ro bungoe.
Pagkatapos it pagsinadya
Tanan sanda nagkaeatumba.
***
Ano Ron?
Melchor F. Cichon
October 21, 2016

Ano ron?
Baboy nga taeunon.
Ano ra?
Kabayo nga apa.
Ano rato?
Mga unga nga gahampang it bagoe.
***
Unga, Unga!
Ni Melchor F. Cichon
October 21, 2016

Unga, unga!
Katupong it eugta,
Kapid it paka!
Unga…unga!
Kataas it eugta
Asawa it paka!
Unga…unga!
Kabahoe it ueang
Nga manamit payukan!
****
Pen Pen de Sarapen
October 21, 2016
(Adaptation)

Pen pen de sarapen
De kutsilyo, de almasen.
Haw, haw de karabaw
Batutin.
Sayang pula, tatlong pera;
Sayang puti, tatlong salapi.
Tikbang, buang, binuno it aswang
Sa may basurahan
Nga ginaeagawan.
***
Dyak En Poy
Melchor F. Cichon

Dyak en poy
Sa tanggae it baboy.
Kon sin-o maperdi,
Imaw ro mabueos nga baboy.
***
Nagdyak en poy
Si Kuring ag si Matsing.
Kon sin-o kanda ro indi makapanihoe
Sa asin imaw idoedoe.

***
Pagbagting It Lingganay
Melchor F. Cichon. Oct. 21, 2016

Pagbagting it lingganay,
Gumuwa ro mga nanay;
Pagtunog it saeod,
Ro mga tatay nagkaeahueog.
***
Saea, Daywa!  Tatlo!
Melchor F. Cichon
Oct. 21, 2015

Saea! Daywa! Tatlo!
Ring tatay hay gwapo.
Ap-at, lima, an-om,
Ring nanay hay maambong.
Pito, waeo, siyam
Nag-eahay ro ayam
Ay ring mga magueang
May hadakpan nga pawikan.
***
Saea! Daywa! Tatlo!
Ni Melchor F. Cichon
July 2, 2018

Saea! Daywa! Tatlo!
Ring tatay hilong.
Ap-at! Lima! An-um!
Ring nanay gamahjong!
Pito! Waeo! Siyam!
Ring manghod gatangis ay gutom!

May Sangka Hari
ni Melchor F. Cichon

May sangka hari,
May alilang patong paki;
Ra ikog hay putoe,
Apang ra tilaok
Pwedeng mabangaean king inumoe.
***
Si Kulit Bulilit
Ni Melchor F. Cichon
Oct 21, 2016

Si Kulit Bulilit
Mahilig mangulit.
Kon indi imaw makasingit,
Hambaeon ka nana
Nga ikaw masungit.
****
Anong Ohas Eon?
ni Melchor F. Cichon
Oct. 22, 2016

Anong oras eon?
Hambae ku leon.
Oras eon it pag-alagwa
Nga owa’t paglingon-lingon.
***
Igto Sa Karsada
Ni Melchor F. Cichon

Igto sa karsada
May gahampang it bagoe;
Pag-agi ni Bodoy,
Tanan nga bagoe
Ginsueod na sa anang baoe.  
***
Tsik-tsik-tsik
Melchor F. Cichon

Tsik-tsik-tsik
Isiw nga mahadlukon.
Mag-isog ka
Ay si Nanay mo gausoy pa’t eago.
***
Ungang Makulit!
Ni Melchor F. Cichon
July 1, 2018

Ungang makulit!
Mas maisut pa sa anglit
Pero kon abuton sa anang pagkakulit
Daog pa ro eangaw sa pinggan nga gapabalik-balik.
***
Pabinit! Pabinit!
Ni Melchor F. Cichon

Pabinit! Pabinit!
Badjao! Ati!
Maagi si Presidente!

Patunga! Patunga!
Ay gobernador nga unga!
***
Hakita Ko Ro Buean

Hakita ko ro buean,
Hakita man nana ako.
Ginbendisyunan ro buean it Ginuo,
Ag ginbensisyunan man Nana ako.
**Anonymous**
Gin-eubad ni Melchor F. Cichon May 13, 2017

Blue Moon
Melchor F. Cichon,
March 28, 2018

Bangon anay, bangon anay
Kamanghuran ko nga makulit.
Ag magtan-aw sa eangit.
Bantayi ro pagtabon it adlaw
Sa Blue Moon nga Supermoon.
***
Ro Tawo Sa Buean
Anonymous
Gin-eubad ni Melchor F. Cichon,
March 28, 2018

Ro tawo sa buean
Nanaog eagi.
Ag nagpangutana kon siin ro Norwich;
Nag-agi imaw sa habagat,
Ag napasu ra baba
Sa paghinigup it mais nga linugaw.

Sawsaw sa Eanggaw!
Ni Melchor F. Cichon
July 2, 2018

Sawsaw sa eanggaw!
Kon sin-o ro madakpan taya!
Sawsaw sa sinamak!
Kon sin-o ro mahilong
Butangan it bunit ra ilong!
***
Ano Ro Ilabas?
Ni Melchor F. Cichon
July 2, 2018

Ano ro ilabas?
Itum nga humay
Ag inubaran nga manok.
Ugaling gin-ubos eot-a’t kao’t kuring
Nga mabahoe ra ilong.

***
Raya nga Baboy

Raya nga urok nag-agto sa tindahan,
Raya nga urok nagpabilin sa baeay.
Raya nga urok may inihaw nga karne,
Raya nga urok hay owa’t bahog.
Ag rayang urok hay nagngok-ngok-ngok,
Hasta makaabot sa andang baeay.

Mayad-ayad nga mga Butang
ni Lynne Gibbs
Gin-eubad ni Melchor F. Cichon.
December 14, 2017

Pag-eaum ko hay ro mayad-ayad nga butang hay makit-an
Sa mahayag nga adlaw it tigsililak, ukon sa matam-is nga kanta it pispis.
Ro pinakamaanyag nga mga butang hay mga bueak nga gatubo,
Apang makaron hasayran ko nga bukon gali it matuod.
Ro nagakaeahueog nga dahon sa tig-eamig, ro baeangaw sa ibabaw,
Hay pila eang sa mga butang nga nailaan ko.
Pero ro pinakamaanyag nga butang sa kalibutan,
Ro pagsalig ag putli nga pagtuo nga gintao mo kakon.
***
Bolador
Ni Melchor F. Cichon

Baskuga ring panihoe,
Baskuga pa gid
Agod ro hangin magbaskog.
Baskuga ring panihoe,
Baskuga pa gid
Agod ring bulador
Maeupad it mataas.
Ugaling may gae-um.
Basi mabasa ring bulador.
“Sige eang,
Plastik man ro akon nga gingamit.”
Sabat nana kakon.

Pareho Gid Kuno
Ni Melchor F. Cichon

Pareho gid kuno ako
Kay Tatay
Nga kueong ro buhok.
Pareho gid kuno ako
Kay Nanay
Nga hasta sa buean rang pasenya.
Pareho gid kuno ako
Kay lolo nga maaeam.
Pero owa gid sanda gahambae
Nga pinasahi ako.

Hoy, Hoy Baboy!
Ni Melchor F. Cichon
July 2, 2018

Hoy, hoy baboy!
Owa ka gid kapaligos.
Sa eugan-eugan ka eon lang
Mag-eugaeog!
Magkamang-kamang!


Tay, Pangayo’t Sang Kwarta
Melchor F. Cichon
July 2, 2018; revised: Oct. 18, 2018

Tay, pangayo ako’t sangkwarta,
Ibakae ko’t dolse de lemon.
Nay, pangayo’t bakod
Itao ko kay Lolo Empoy agod
Ibakae na it sangka ball
Nga tuba.  

***
Tay, pangayo’t bakod
Ibakae ko’t dolse de lemon.
Nay, pangayo’t piso
Itao ko kay lolo agod ibagae na
It sangka ball nga tubang banhae.

Rang Handum
Ni Melchor F. Cichon
July 2, 2018

Rang handum hay makita
Ro Badjao ag ro Ati
Sa Jollibee ag sa Mcdo gailabas.
Ag kon mag-abot sa Iloilo ro Santo Papa
Indi eon sanda pagtipunon sa Guimaras.

Girl, Boy
Melchor F. Cichon

Girl, boy
Bakla, tomboy
Tiki, baboy
Isda, syokoy

Igto Sa Amon
Melchor F. Cichon
October 21, 2016

Igto sa amon
Sa Barangay San Ramon.
May naghinugyaw.
Nagsaot ro paki,
Nagkanta ro apa,
Nagtan-aw ro buta,
Nagpamati ro bungoe.
Pagkatapos it pagsinadya
Tanan sanda nagkaeatumba.
Puro sanda tanan nga hilong.

Igto Sa Amon II
Ni Melchor F. Cichon
July 2, 2018

Igto sa amon
Sa Barangay San Ramon.
Nagsueonlugan ro tatlo ka hilong.
Hambae ni Itsong
Mabahoe kuno ro buho kang ilong
Apang manipis rang uyahon.
Sabat ni ku kana
Butod ra tiyan
Ag kon magtikang-tikang
Kamana it paka nga gabika-bika.

***
Ano Ron?
October 21, 2016

Ano ron?
Baboy nga taeunon.
Ano ra?
Kabayo nga apa.
***
Unga, Unga!
October 21, 2016
Unga, unga!
Katupong it eugta,
Kapid it paka!
***
Unga…
Unga
Kataas it eugta
Asawa it Paka!
****
Pen Pen de Sarapen
October 21, 2016
Pen pen de sarapen
De kutsilyo, de almasen.
Haw, haw de karabaw
Batutin.
Sayang pula, tatlong pera;
Sayang puti, tatlong salapi.
Tikbang, buang, binuno it aswang
Sa may basurahan
Nga ginaeagawan.
***
Dyak En Poy
Dyak en poy
Sa tanggae it baboy.
Kon sin-o maperdi,
Imaw ro ihaboy
Sa tanggae it baboy.
***
Pagbagting It Lingganay
Melchor F. Cichon.
Oct. 21, 2016
Pagbagting it lingganay,
Gumuwa ro mga nanay;
Pagtunog it saeod,
Ro mga tatay nagkaeahueog.
***
Saea, Daywa, Tatlo!
Melchor F. Cichon
Oct. 21, 2015
Saea, daywa, tatlo!
Ring tatay hay gwapo.
Ap-at, lima, an-om,
Ring nanay hay maambong.
Pito, waeo, siyam, pueo
Nag-eahay ro ayam
Ay ring mga magueang
May hadakpan nga pawikan.
***
May Sangka Hari
May sangka hari,
May alilang patong paki;
Ra ikog hay putoe,
Apang ra tilaok
Pwedeng mabangaean king inumoe.
***
Kulit Bulilit
Ni Melchor F. Cichon
Oct 21, 2016
Kulit Bulilit
Mahilig mangulit.
Kon indi imaw makasingit,
Hambaeon ka nana nga ikaw hay masungit.
****
Anong Ohas Eon?
ni Melchor F. Cichon Oct. 22, 2016
Anong oras eon?
Hambae ku leon.
Oras eon it pag-alagwa
Nga owa’t paglingot-lingot.
***
Igto sa karsada
Ni Melchor F. cichon
Igto sa karsada
May mga ungang gahampang it bagoe;
Pag-agi ni Bodoy
Ginpangtaw-an sanda it santoe.
***
Hakita Ko Ro Buean
Hakita ko ro buean,
Hakita man nana ako.
Ginbendisyunan ro buean it Ginuo,
Ag ginbensisyunan man Nana ako.
**Anonymous**
Gin-eubad ni Melchor F. Cichon May 13, 2017

What is That?
Melchor F. Cichon

What is that?
Madanlog nga panpat.
What is this?
Pinayukang pantat.
Ugaling ginkulimbat
Ni Kuring nga patpat.
Antiyamis! Antiyamis!
**Melchor F. Cichon

Antiyamis! Antiyamis!
Dali riya sa amon nga lagwerta.
Samtang gasilak pa.
Samtang gabueak pa
Ro santan, ro sampaguita.
Dali, dali riya ay basi magbinunok ro uean.
Indi ka gid makahugom ku andang kahumot,
Indi ka gid makasuyop ku andang dugos.
Ro Kuring Nagwarang
May hakita ako nga kuring sa bubungan.
May hakita man ako nga eanggam sa uto.
Pagkagabii ro kuring nagwarang.
Pagkaaga, ueo eon lang ro habilin ku eanggam.
Melchor F. Cichon.
Dec. 11, 2018

No comments: