Total Pageviews

Search This Blog

Sunday, April 05, 2020

Emergency Room ag Iba Pa nga Mga Binaeaybay

Emergency Room ag Iba Pa nga Mga Binaeaybay
(Emergency Room At Iba Pang mga Tula)
ni
MELCHOR F. CICHON
2015
Mga Nilalaman
Mga Baye It Antique
Mga Babae Ng Antique
Emmanuel Lacaba
Emmanuel Lacaba
Ay,  Saeamat
Ay, Salamat
Magdalena
Magdalena
Emergency Room
Emergency Room
Basura ag Lapad
Basura at Lapad
Ham-at Madueom Ro Gabii, Inay?
Bakit Madilim Ang Gabi, Inay?
Eva, Si Adan!
Eva, Si Adan!
Relip
Relip
Lola Rosa, Sangka Comfort Woman
Lola Rosa, Isang Comfort Woman
Pagtueod It Gabii
Pagtulak Ng Gabi
Sangka Sueat
Isang Sulat
Para Kay Lorena
Para Kay Lorena
Hakita Mo Baea Ro Mga Tawo Sa Bangketa?
Namasdan Mo Ba Ang Mga Taong Nasa Bangketa?
Nanay Soriang
Nanay Soriang
Owa’t Kaso, Saeamat Eang
Ganon Pa Man, Salamat
Si Ambong, Ati
Si Ambong, Ati
Nagahugot nga Nagahugot
Humihigpit Na Humihigpit
Pag-uli mo, Madam
Sa Pag-uwi Mo, Madam
Indi Ko Masueat Rang Pinakamasubo Nga Binaeaybay 
Hindi Ko Kayang Isulat Ang Pinakamalungkot Kong Tula
Sa Mga Nagkaeabali Nga Silak
Sa Mga Nabakling Silahis
Manggaranon Kita, Bukon Abi?
Mayaman Tayo, Di Ba?
Owa Eo’t Tun-og Ro Kaagahon
Wala Nang Hamog Ang Madaling Araw
Ayaw Eo’t Sugid King Abo Nga Aeanyon
Huwag Ng Magyabang Sa Marami Mong Aanihin
Manog-Uling
Mang-Uuling
Sa Pilapil It Tangke
Sa Pilapil ng Palaisdaan
Bisan Pa
Kahit Na

*****

Mga Baye It Antique

Ayaw eon’t tangis
Mga baye it Antique.
Ro inyong euha indi makapabangon
Ku natumbang tawo
Sa plasa o sa tarmak.
Indi eon magpatueo’t euha
Mga baye it Antique.
Ro natumbang baganihan
Sa plasa
Paris it eaki
Sa tarmak
Hay buko’t Kristo.
Indi eon magpatueo’t euha
Mga baye it Antique.
Bangon
Ag magmartsa
Kontra sa nagakaupos nga kahayag
Sa madueom nga gabii
Hasta sa pagbuteak
It pangtanan nga kaaganhon.

Mga Babae Ng Antique

Huwag nang umiyak,
Mga babae ng Antique.
Ang mga luha ninyo’y
Hindi makakapagbangon
Ng ginoong bumagsak
Sa plasa o sa tarmak.
Huwag nang magpatulo ng luha,
Mga babae ng Antique.
Ang bumagsak na baganihan
Sa plasa katulad ng lalaki
Sa tarmak
Ay hindi Kristo.
Huwag nang umiyak,
Mga babae ng Antique.
Bangon at magmartsa laban
Sa nauupos na liwanag.
Magmartsa laban sa madilim na gabi
Hangga’t umabot
Ang pangkalahatang bukang-liwayway.

Emmanuel Lacaba

Gin-iras-iras mo ro kagueangan
Kon siin ro kobra ag baboy-taeunon hay abu
Agod isabwag ro kasanag nga hasuyop mo sa Ateneo
Ag kabigon ro gangatngat nga kasubo king isigkatawo.
Ginsikway mo ro puting telon it syudad
Ag usuyon ro mga bangin
Kon siin ro bala hay nagapataeom king painu-uno.
Ugaling ro tyempo hay pumutoe king mga tikang
Ay basi mag-eapad ring maagtunan
Ag magtipon it abong kaibahan.
Apang ro hakilwayan ag hustisya nga ginhandum mo
Hay ginsiri ra marka.
May pueos ring pagpanaw.

Emmanuel Lacaba

Pinagtawidtawid mo ang kagubatan
Kung saan ang kobra at baboy-rmo ay marami
Upang isabog ang liwanag na naihip mo sa Ateneo
At kabigin ang nagngangatngat na kalungkutan ng ‘yong kapwa.
Nilisan mo ang putting-tabing ng lungsod
At hinanap ang mga bangin
Kung saan ang bala ay nagpapatalim ng pag-iisip mo.
Kaya lang pinutol ng panahon ang hakbang mo
At baka lumapd ang mapuntahan mo.
Ngunit ang kalayaan at katarungang minimithi mo
Ay diniinan ang marka.
May kabuluhan ang paglisan mo.

Ay,  Saeamat

Ay, saeamat
Ay may bunyag eon man
Sa among barangay—
Makasamit eon man ako’t
Sutanghon ag litson
Maski salin eon lang.
Pirme eon lang abi nga galunggong ag dayok
Ro suea namon ni Nanay.
Ay, saeamat
Ay may eubong eon man
Sa among barangay—
Makasamit eon man ako’t
Libreng siopao
May Coke o Pepsi pang pangtueak.
Pirme eon lang abi nga linaga nga kamote
Ro ginapamahaw namon ni Nanay
Ay ginkangay abi si Tatay
Ni Hepe M sa Kampo K
Ay kuno nagpakaon  si Tatay it limang katawo
Nga may bitbit nga sako
Ag sang dag-on eon imaw
Nga owa kauli.
Ag hasta makaron ra’y Tatay nga sanggutan
Hay owa pa gid
Hibag-euti.

Ay, Salamat

Ay, salamat
At may binyag na naman
Sa aming barangay—
Makakatikim na naman uli ako
Ng sutanghon at litson
Kahit tira-tirahan lang.
Lagi na lang kasing galunggong at bagoong
Ang ulam namin ni Nanay.
Ay, salamat
At may libing na naman
Sa aming barangay—
Makakatikim na naman uli ako
Ng libreng siopao.
May Coke o Pepsi pang pangtulak.
Lagi na lang kasing linagang kamote
Ang minimiryenda namin ni Nanay.
Dahil kinumbida si Tatay
Ni Hepe M sa Kampo K
Dahil nagpakain daw siya ng limang taong
May bitbit na sako
At isang taon na siyang
Hindi pa nakakauwi.
At hanggang ngayon ang sanggutan ni Tatay
Ay hindi pa
Hibag-euti.

Magdalena

Sige, magsugid ka kay Erap
Agud matakpan ka eagi it dyaryo sa daean.
O mabalik ka eon lang
Sa tinubuan mo nga eanas?
Panumdumon mo ro mga gasgas
Sa tuhod ag sa ing siko
Sa paglinatay sa mga pilapil
Nga ginaputos it huyahuya.
Panumdumon mo ro bakagan ag dayok
Nga pirme mo nga ginasuea,
Bangud ring Tatay hay ginbutang-butangan nga nagpanakaw
Ag hasta makaron hay gaantos sa Munti.
Panumdumon mo ro sakit sa likod
Sa pagtinanum it paeay
Ag sa paggiok it uhay
Sa suhoe nga kwarinta pisos ring adlaw.
Sige, magsugis ka kay Erap
Agud mailisan ka eagi
It puting eambong
Ku mga eaki nga owa mo pa gid hikita.

Magdalena

Sige, magsumbong ka kay Erap
Upang matakpan ka kaagad ng dyaryo sa daan.
O babalik ka na lang
Sa tinubuan mong bukirin?
Alalahanin mo ‘yong mga gasgas
Sa tuhod at siko mo
Sapagtatawid ng pilapil
Na binabalutan ng makahiya.
Alalahanin mo ‘yong tuyo at bagoong
Na lagi mong inuulam
Dahil ang Tatay mo’y binintangang nagnakaw
At hanggang ngayon’y naghihirap sa Munti.
Alalahanin mo ‘yong sakit sa likod
Sa pagtatanim ng palay
At sa paglilinis ng tangkay ng palay
Sa sahod na kwarinta pisos bawat araw.
Sige, magsumbong ka kay Erap
Upang mabibihisan ka kaagad
Ng putting baro
Ng mga lalaking hindi mo pa nakikita.

Emergency Room

Pag-abot ni Rubin sa ospital
Nga may Indian pana
Nga gaongot
Sa anang dughan,
Maid-id imaw nga ginpangutana
It gangueob nga admitting clerk:
Ngaean?
Edad?
May asawa?
May obra imaw?
May down payment ka nga daea?
Tanan nga pangutana
Nasabat pa gid man ni Rubin
Owa't eabot sa katapusan
Ay nagapungapunga
Eon ra paginhawa
Ag nagaeutaw-eutaw
Eon ra kalimutaw.
Samtang ro doktor
Sa may pwertahan
Hay nagahutik-hutik
Sa nagapanghuy-ab nga nars.

Emergency Room

Nang dumating si Rubin sa ospital
Na may Indian pana
Na nakatusok
Sa kanyang dibdib
Ay maingat siyang tinanong
Ng umaangal na admitting clerk.
Pangalan?
Gulang?
Tirahan?
May asawa?
May trabaho ba siya?
May down payment ka bang dala?
Lahat na tanong
Ay nasagot pa rin ni Rubin
Maliban sa huli
Dahil humihingal na siya
At ang balintataw niya’y
Sumisisid na.
Samantala ang doctor
Sa tabi ng pinto
Ay bumubulong
Sa humihigab na nars.

Basura ag Lapad

Sige, dasiga ro pagpueot
Ku mga lata, karton ag papel
Sa ginaeangawan nga basurahan.
Pabay-i ro mga mata
Nga nagamudlo sa pagtueok kimo—
May anda mat-a ron nga
Santambak nga basura.
Kon puno eon ring sako
It papel, karton ag lata,
Ibaligya mo ron dayon
Ay ring tatay
Sa nagahapayhapay ninyo nga baeay
Hay nagapang-ayat eon it inaway
Ay indi eon imaw pagpautangon
It lapad ni Nay Pilay.
Sangka kilometro eon kuno
Ro inyong utang.

Basura at Lapad

Sige, bilisan mo ang pagdampot
Ng mga lata, karton at papel
Sa linalangawang basurahan.
Pabayaan mo ‘yong mga matang
Tumititig sa ‘yo—
Mayroon din silang
Santambak na basura.
Kung puno na ‘yong sako mo
Ng papel, karton at lata,
Iibinta mo ’yan kaagad
Dahil ang tatay mo
Sa gumigiray-giray ninyong bahay
Ay naghahamon na ng away
Dahil ayaw na siyang pautangin
Ng lapad ni nay Pilay
Dahil isang kilometro na raw
Ang inyong utang.

Ham-at Madueom Ro Gabii, Inay?

Inay, ham-at madueom ro gabii?
May buean,Toto, ugaling may galipud nga gae-um.
Inay, ham-at madueom ro gabii?
May bombilya ro mga poste’t Akelco,
Ugaling may brown-out.
Inay, ham-at madueom ro gabii?
Ginsinindihan ko ro atong kingke,
Ugaling ginapinaeong it hangin.
Inay, ham-at madueom ro gabii?
Toto, matueog ka eon lang
Ay basi hin-aga temprano pa
Magsilak ro adlaw.
Indi, ‘Nay ah!
Sindihan ko’t uman ro atong kingke.

Bakit Madilim Ang Gabi, Inay?

Inay, bakit madilim ang gabi?
May buwan, Toto, kaya lang tinatakpan ng ulap.
Inay, bakit madilim ang gabi?
May bombilya ang mga poste ng Akelco,
Kaya lang may brown-out.
Inay, bakit madilim ang gabi?
Sinisindihan ko ang atingkingke,
Kaya lang pinapatay ng hangin.
Inay, bakit madilim ang gabi?
Toto, matulog ka na lang kaya,
Baka maaga pa sisikat ang araw bukas.
Hindi, ‘Nay!
Sisindihan ko uli ang ating kingke.

Eva, Si Adan!

Bangud ginabot ka eang kuno sa gusok ni Adan
Agod may anang hampang-hampangan,
Maistorya-istoryahan ag mapautwas-utwasan
Sa oras nga anang kinahangean
Hay abu eon nga ngaean
Ro andang ginsueat sa imong daean:
Salome, Magdalena, Maria Clara, Bagyo Esyang.
Bangud mahuyang kuno ring dughan,
Maski ro bagyo nga makaeuka't butong
Ag makapaeunod it barko
Hay ginapapangaean man gihapon kimo.
Pero owa madumdumi't mga eaki
Nga maski  si Mark Anthony
Hapatiyog-tiyog ni Cleopatra
Maski sa guwa it kama.
Owa nanda madumdumi nga si Gabriela gali
Ro nagpahaba't daean ni Diego Silang.
Ag sa Edsa kon owa ring kaeambong
Maghigot it rosas sa punta't armalite ni Freddie
Hay basi owa si Cory makasindi't kandila
Sa ermita't Malakanyang.
Mayad gid sanda magpalitik kon paano
Ka eang mapasunod-sunod sa andang ikog.
Owa gid sanda gapalitik kon paano mor magamit
Tanan ring utok, wawas ag hueag
Para kita tanan makatakas sa linaw it utang.
Owa ka gid kuno't kalibutan
Sa pagdumaea't gobyerno o simbahan.
Mayad ka eang kuno maghibi-hibi, magkiri-kiri
Kon magumon ring hilo sa imong saeag-utan.
Kon abu ring hasayran ag kon maghambae ka't
Kontra sa sueondan nga anda man nga hinimuan,
Isaea ka ka amasona ag dapat eang nga isilda.
O kon bukon ngani myembro ka't grupo ni Brainda.
Eva, tupong gid eang kamo ni Adan
Sa tanan nga lugar, sa tanan nga butang.
Kon ham-at imo imaw nga ginapagustuhan?
O gusto mo gid eang nga ipadumdom
Nga kon ham-at makapalingkod imaw it leon
Hay ikaw ro anang kaibahan.

Eva, Si Adan!

Dahil hinugot ka lang daw sa tadyang ni Adan
Upang mayroon siyang paglalaruan,
Makwentu-kwentuhan at maparaus-rausan
Sa oras ng kanyang kailangan
Ay marami ng pangalan
Ang kanilang nasulat sa iyong daan:
Salome, Magdalena, Maria Clara, Bagyo Esyang.
Dahil mahina raw ang ‘yong dibdib,
Kahit  ‘yong bagyong nakakabuwal ng kawayan
At makalunod ng MV Matibay
Ay pinapangalan pa rin sa ‘yo.
Pero hindi naalaala ng mga lalaki
Na kahit si Mark Anthony
Ay napaikot-ikot ni Cleopatra
Kahit sa labas ng kama.
Hindi nila naalaala na si Gabriela pala
Ang nagpahaba ng daan ni Diego Silang.
At sa Edsa kung hindi ang kabaro mo
Nagtali ng rosas sa dulo ng Armalite ni Ferdie
Ay baka hindi si Cory nakasindi ng kandila
Sa ermita ng Malakanyang.
Mahusay sila magpalamat ng ulo kung papaano
Ka nila mapapasunod sa kanilang buntot.
Hindi sila nag-iisip kung papaano mo magagamit
Ang lahat ng utak, katawan at galaw mo
Upang tayong lahat ay makakatakas sa lawa ng utang.
Wala ka raw talagang  alam
Sa pamamahala ng pamahalaan o simbahan.
Mahusay ka lang daw umiyak-iyak, kumirikiri
Kung magbuhol-buhol ang sinulid sa ‘yong habilan.
Kung marami ang nalalaman mo at kung magsalita ka
aban sa alituntunang sila rin ang may gawa,
Isa kang amasona at dapat lang isilda.
At kung hindi’y miyembro ka ng grupo ni Brainda.
Eva, talagang pantay kayo ni Adan
Sa lahat na lugar, sa lahat na bagay,
Kung bakit mo siya pinagustuhan?
O gusto mo lang talagang pinapaala-ala
Na kung bakit napaupo niya ang leon
Ay ikaw ang kanyang kasama.

Relip

Pagbaha sa Ormoc
Ag pag-eupok
It Bukid Pinatubo
Dumagsa ro mga eambong, haboe, sardinas ag bugas
Nga halin sa ibang nasyon.
Ugaling ro mga biktima
Hay nabusog sa sugid
Bangud
Ro mga relip
Hay lumihis sa bodega
It may tag-ana
It Super Market.
Ag makaron hay ginabaligya
Eon it mga bolantero
Sa mga tindahan.

Relip

Nang bumaha sa Ormoc
At nang pumutok
Ang Mt. Pinatubo,
Bumaha rin ang mga abuloy na baro, kumot, sardinas at bigas
Mula sa iba’t-ibang bansa.
Ngunit ang mga tunay na biktima’y
Nabusog lang sa balita
Dahil
Ang mga abuloy
Ay lumihis sa bodega
Ng may-ari
Ng Super Market.
At ngayon ay tinitinda na
Ng mga bolantero
Sa mga palengke.

Lola Rosa, Sangka Comfort Woman

Paano ka mabatian, Lola Rosa
It mga bonsai ag panda
Samtang mga dagsa sanda?
Habayran ka eon man kuno nanda
Sa tanan nga kalipayan nga gindueot mo
Sa andang mga sueok nga suldado.
Ano pa gid kuno ro kueang?
Public apology?
Maghakiri eon lang sanda!
Ro andang hasayran
Hay kon paano nanda
Maplastar sa atong karsada
Ro andang right hand drive car, Lanser ag Pajero.
Ag ro atong gobyerno man
Hay mabulig man kuno kimo.
Kon paano ag kon hin-uno,
Basi kon sa pagtaliwan mo!
Lola Rosa,
Ano baea kon himuon man naton
Nga comfort women
Riya sa sueod it Muntinglupa
Ro mga daeaga nanda?

Lola Rosa, Isang Comfort Woman

Papaano ka mapapakinggan, Lola Rosa
Ng mga bonsai at panda
Gayong mga yagit sila?
Binayaran ka na raw nila
Sa lahat na ligaya na dinulot ninyo sa kanilang
Mga hayok na sundalo.
Ano pa raw ba ang kulang?
Public apology?
Magharakiri na lang sila!
Ang tanging alam nila’y
Kung papaano nila mapapatakbo rito
Ang kanilang right-hand track, Lanser at Pajero.
At ang ating gobyerno,
Tutulungan ka naman daw nila.
Kung kailan, kung papaano,
Baka kung wala ka na!
Lola Rosa,
Ano kaya kung gagawing
Comfort women din
Dito sa loob ng Muntinglupa
Ang mga dalaginding nila?

Pagtueod It Gabii

Makita mo imaw
Sa gision nga eambong, gabaktas
Gatueod it kiwi nga karito
Agod mabuhi nga dungganon
Sa bulag nga syudad.
Ginsindihan nana ro anang kingke para itueod ro gabii
Sa anang see-through nga baeay.
Ugaling ginapinaeong it hangin.
Paris ku anang karito,
Sige ro anang pagsindi
Sige ra tinueod ku gabii
Agod makita ro kaagahon.
Pagtulak Ng Gabi
Makikita mo siya
Sa punit-punit na damit, nakapaa
Tumutulak ng kilu-kilong kareto
Upang mabuhay ng marangal
Sa bulag na syudad.
Sinisindihan niya ang kanyang kingke
Upang itulak ang gabi,
Kaya lang laging pinapatay ng hangin.
Katulad ng kanyang kareto,
Tuloy ang pagsisindi niya
Tuloy ang pagtutulak ng gabi
Upang marating niya ang bukang-liwayway.

Sangka Sueat

John,
Mauli gid man ako
Sa baeay naton
Kon siin naton makit-an ro gae-om
Sa atong bubungan.
Natak-an eon gid ako
Sa naga-idlak-idlak nga neon lights.
Ugaling owa ko pa hibayri
Ro inutang ko nga aritos
Kay Mama San.
Kinahangean ko gid ron agud rang eagting
Hay magbaskog ag rang hawak
Hay magbug-at.
Indi ka magbakho, John
Ay sa rayang Paskwa
Ikaw ag ako hay maghimo’t buean
Ag sa atong bubungan
Kita eang nga daywa
Ro mahakup ku anang kahayag.
Ana

Isang Sulat

John,
Talagang uuwi ako
Sa ating bahay
Kung saan natin nakikita
Ang ulap sa ating bubungan.
Inis na inis na ako
Sa kumikislap-kislap na neon lights.
Kaya lang hindi ko pa nababayaran
Ang hikaw at singsing
Na inutang ko kay Mama San.
Kailangang-kailangan ko ito
Upang lumakas ang kalansing
At bumigat ang baywang ko.
Huwag kang mag-alala, John,
Itong Pasko’y
Huhubog tayo ng buwan
At sa pamamagitan ng ating bubong
Dadakutin nating dalawa
Ang kanyang liwanag.
Ana

Para Kay Lorena

Ro bala nga eumapos sa ginhawa mo
Hay owa gid
Makapugong sa imong pagginhawa Buhi ka pa
Paris ku mga rosas nga nagabueak
Sa ang harden. Ring tunok
Hay ona pa man gihapon, ugaling
Nagtiko eang. Mahumtan ko pa gihapon ring kahumot
Bisan sangka kilometro rang distansya.
Pareho man gihapon nga humot
Nga nagbaid king kaibahan
Sa pagtabok it mga banglid.
Ring kasumpong hay nagsaea
Sa paghambae nga ginpahipos ka nanda.
Gapanamgo sanda.
Ring mga bibig hay gakipot
Pero ring boses
Hay ginabalikbalik,
Makusog, ro pagpuga
Ag pagbalikhot
King kasimanwa.
Ro atong mga lideres
Indi eang ugaling kabatyag ku atong mga kasakit.
Sobra gid sanda kasako
Sa paglinibutlibot
Para sa masunod nga
Eleksyon.

Para Kay Lorena

Ang balang tumagos sa hininga mo
Ay hindi
Nakapigil sa iyong paghinga. Buhay ka pa ring
Katulad ng mga rosas na namumulaklak
Sa aking harden. Ang tinik mo
Ay nariyan pa rin, kaya lang
Bumaluktot. Naamoy ko pa rin ang samyo mo
Kahit isang kilometro ang layo.
Pareho pa rin ang bango
Na naghasa sa kasamahan mo
Sa pagtatawid ng mga bangin.
Nagkamali ang mga kaaway mo
Sa pagsasabi na pinatikom ang iyong mga labi.
Nanaginip sila.
Nakatikom nga ang iyong mga bibig
Ngunit ang boses mo ay umaalingawngaw,
Malakas,ang pagpipiga
At pagpupulupot
Ng ating kababayan.
Kaya lang ang mga pinuno nati'y
Hindi nakakaramdam sa ating mga sakit.
Abalang-abala sila
Sa paghahanda
Sa susunod
Na halalan.

Hakita Mo Baea Ro Mga Tawo Sa Bangketa?

Hakita mo baea
Ro mga tawo sa bangketa?
Mga espeho sanda ku atong banwa.
Hakita mo baea
Ro mga gamit nanda
Agod mahueog ring tagiposuon kanda?
Mga ongang paris it naeopi nga namok
Nga haeos indi eon mapatindog ro andang ueo.
Mga tuktukong lata nga hueogan it inyong sinsilyo;
Mga gitarang basag ra tuno kon patukaron;
Mga salindron
Nga sa pagkumpas ku andang mga siki
Hay masunod eon lang sa maeagkit nga hangin.
Tan-awon mo eon lang baea sanda?

Namasdan Mo Ba Ang Mga Taong Nasa Bangketa?

Namasdan mo ba
Ang mga tao sa bangketa?
Sila’y mga salamin ng ating lipunan.
Namasdan mo rin ba
Ang mga gamit nila
Upang mahulog ang puso mo sa kanila?
Mga batang katulad na naipit na lamok
Na halos di maitayo ang kanilang ulo;
Mga kalawanging latang hulugan ng inyong barya;
Mga gitarang basag ang tuno pagtinugtog ito;
Mga harmonila
Na sa pagkumpas ng kanilang mga paa’y
Naiayon na lamang sa malagkit na angin.
Mamasdan mo lang ba sila?

Nanay Soriang

Samtang nagakaeanta ro mga agagangis
Sa palibot it andang baeay,
Ginatinueok ni Nanay Soriang ro nagakaupos
Nga tatlong kandila sa altar
Nga ginapalibutan it eapoy eon nga
Mga rosas ag orkid.
Nagyuhum imaw pagkadumdom nana
Ku ratong mga mahapdi ag matam-is
Nga mga oras kon siin
Imaw kato hay isaea pa nga duyan, haboe ag hagdan
Ku ap-at nana nga mga onga.
Apang makaron...
Kon hin-uno pa nana kinahangean
Ro mga hakos nanda...
Imaw eon lang isaea
Ro nagatueok sa nagakaupos nga mga kandila
Bangod ro mga onga nana kuno
Hay sobra gid kuno kasaku
Sa pag-eagas it kwarta
Sa tindahan it Baclaran,
Sa opisina it Makati,
Sa night club sa Ermita
Ag sa baeay it Intsik sa Hong Kong.

Nanay Soriang

Habang nagkakantahan ang mga kuliglig
Sa paligid ng kanyang bahay,
Tinititigan ni Nanay Soriang ang nauupos
Na tatlong kandila sa altar
Na pinapaligiran ng tuyong
Mga rosas at orkid.
Ngumiti siya nang maalaala niya
Yaong mga mahapdi at matamis
Na mga oras nang
Siya ay isa pang duyan, kumot at hagdan
Ng kanyang apat na mga anak.
Ngunit ngayon…
Kung kailan pa niya kinakailangan
Ang mga yakap nila…
Siya na lamang nag-iisa
Ang tumititig sa nauupos na mga kandila
Dahil ang mga bata niya raw
Ay abalang-abala
Sa paghahabol ng pera
Sa tindahan ng Baclaran,
Sa opisina sa Makati,
Sa night club sa Ermita
At sa bahay ng Intsik sa Hong Kong.

Owa’t Kaso, Saeamat Eang

Owa ko ginpangabay kimo
Nga tipigan mo rang mapait nga handumanan.
Hasayran ko man eagi
Nga tama eang ro lugar
Sa imong dughan
Para sa imong kaugalingong mga paealigban.
Owa ko ginpangabay kimo
Nga taguon rang eoha para madumduman.
Hasayran ko man eagi
Nga gusto mo eang magsipsip—
Samtang may una pa—sa duga nga mapuga
Sa atong kaeayo.
Owa’t kaso, saeamat eang,
Paris it pagpasaeamat ku eanas sa bulkan
Sa lava ag lahar nga anang ginabuga.

Ganon Pa Man, Salamat

Hindi ko hininging
Itago mo ang mga mapait kong hinanakit.
Sa simula pa lang ay alam kong
Sapat lang ang puwang ng puso mo
Para sa sarili mong hinanakit.
Hindi ko hininging
Itago mo ang mga luha ko para maalala.
Sa simula pa lang
Alam kong gusto mo lang masipsip—
Habang mayroon pa—ang katas na mapiga mo
Sa ating apoy.
Gayon pa man, salamat,
Katulad ng pagpasalamat ng palayan sa bulkan
Sa lava at lahar na binubuga nito.

Si Ambong, Ati

Si Ambong, Ati—maitum.
Kueong ra buhok, gision ra eambong, ga siki.
Gakung-kong, kung-kong ka maeupsi nga eapsag,
Gapakalimos sa Jaro Cathedral, sa J.M. Basa Street
Ay gintabog eon ra pamilya sa eugta nga anay ginaayaman nanda’t haeo.
Si Ambong, Ati, maitum, indi kantigo magbasa, indi kantigo magsueat
Maski ka anang ngaean ay sa andang barangay owa’t eskuylahan.
Si Ambong, Ati, ginasinggit-singgitan, ginadela-delaan
It mga unga kon imaw mag-agi sa daean ay maitum.
Ginapahadlok it mga nanay sa andang gatangis nga mga unga.
O sa mga unga nga indi magtueog.
Kon fiesta, ginataw-an si Ambong it salin nga suea
Ginasueod sa plastic o sa bag-ong bukas nga lata.
Kon bukon ngani, ginabagsakan it gate.
Agod makayupyop it sigarilyo, gapamueot si Ambong it upos sa kalye.
Agod makasamit it hamburger o juice sa pakite,
Ginapaeapitan ni Ambong ro nagakaon maski sin-o nga anang maagyan.
Pag-abot it gabii, maeugad si Ambong sa sidewalk o sa waiting shed
Kahulid ka anang maeupsing eabsag—
Mayad eang kon may karton nga banig ag owa’t baha o uean --
Agod magbaskug eon man ra tuhod sa pagpakalimos pagka-aga.
Si Ambong, Ati—maitum. Ra ele-ele, ra hibi, ra pangamuyo
Indi mabatian, indi mabatyagan it gobyerno sa siyudad it tawo.
Ra singgit it tabang hay singgit sa Pluto.
Si Ambong, Ati-- maitum, indi makit-an it atong gobyerno.
Kon Dinagyang, sa selebrasyon etsa pwera si Ambong.
Eutay kuno imaw sa mga bisitang dumueo-ong.
Si Ambong, Ati, maitum, ginatabog it blue guard
Bag-o pa man imaw maka-eapak sa gate it Atrium ag SM Shoemart.
Kunta may Gloria nga magbatak kay Ambong sa libtong it kaimueon
Agod sa ulihi ro gobyerno may buwes nga masukot kay Ambong;
Agod sa ulihi makabakae man imaw it Levis o barong
Agod sa ulihi makaeskuyla man sa U.P. ra mga inapo;
Agod sa ulihi owa kana’t magtamay, owa’t magtabog
Kon imaw mag-agto sa SM City ag sa Atrium.
Si Ambong, Ati--maitum. Apo ni Maniwantiwan.
Ag Filipino. Pares kimo, pares kakon.
Kon ham-at owa imaw sa listahan it mga Filipino nga dapat buligan?
Kon ham-at indi imaw makasueod sa atong ugsaran?
Kon ham-at indi naton imaw maagbayan?
Kon ham-at indi imaw makadungan katon magkaon sa restauran?
Siyudad man baea ra’t tawo, indi baea, banwa? Indi baea, banwa?

Si Ambong, Ati

Si Ambong, Ati—maitim.
Kulot ang buhok, punit ang baro, nakapaa.
Kalung-kalong ang maputla niyang anak,
Namamalimos sa Jaro Cathedral, sa J. M. Basa Street
Dahil ang pamilya niya’y pinalayas na sa lupang dati’y hinuhulihan nila ng bayawak.
Si Ambong, Ati—maitim, hindi marunong bumasa, hindi marunong sumulat
Kahit ng kanyang pangalan dahil walang paaralan sa kanilang barangay.
Si Ambong, Ati, sinisigaw-sigawan, dinidila-dilaan
Ng mga bata kung siya’y naglalakad sa daan dahil siya’y maitim.
Ipinangtatakot ng mga nanay sa kanilang umiiyak na mga bata.
O sa mga anak na ayaw matulog.
Kung piyesta, bibibigyan si Ambong ng tira-tirang ulam.
Nilalagay ito sa plastik o kaya’y sa bagong bukas na lata.
Kung hindi, binabagsakan siya ng gate.
Para makasipsip ng sigarilyo, dumadampot si Ambong ng upos sa kalye.
Para makatikim ng hamburger o juice sa pakete,
Pinapalapitan ni Ambong ang kumakain kahit sino lang na maraanan niya.
Pagdating ng gabi, hihiga si Ambong sa sidewalk o sa waiting shed
Katabi ng kanyang maputlang anak—
Mabuti lang kung may karton na banig o walang baha o ulan—
Para lumakas muli ang kanyang tuhod sa pagpapalimos kinabukasan.
Si Ambong, Ati—maitim.
Ang kanyang ele-ele, ang kanyang hikbi, ang kanyang dasal
Hindi napapakinggan, hindi maramdaman ng pamahalaan sa siyudad ng tao.
Ang sigaw niya ay sigaw sa Pluto.
Si Ambong, Ati—maitim, hindi nakikita ng pamahalaan.
Kung Dinagyang, sa pagdiriwang, etsa pwera si Ambong.
Putik raw siya sa mga bisitang taga-ibang bansa.
Si Ambong, Ati—maitim, pinapalayas ng blue guard
Bago pa man siya maka-apak sa gate ng Atrium at SM Shoemart.
Sana may Gloria na makaahon kay Ambong sa libtong ng kahirapan
Para sa bandang huli ang pamahalaan ay may masingil na buwis kay Ambong;
Para sa bandang huli makakabili rin siya ng Levi’s o barong;
Para sa bandang huli makakapag-aral din sa U.P. ang kanyang mga kaapuhan;
Para sa bandang huli wala nang mag-alipusta, walang magtataboy
Kapag siya’y pumunta sa SM City at sa Atrium.
Si Ambong, Ati—maitim. Apo ni Maniwantiwan.
At Filipino. Katulad mo, katulad ko.
Kung bakit wala siya sa listahan ng mga Filipino na dapat tulungan?
Kung bakit hindi siya makakapasok sa ating balkonahe?
Kung bakit hindi natin siya maakbayan?
Kung bakit hindi natin siya makasabay kumain sa restawran?
Hindi ba’t lungsod ito ng tao, hindi ba, bayan? Hindi ba, bayan?

Nagahugot nga Nagahugot

Nagahugot nga nagahugot
Ro hikog sa liog
Ni Mang Pandoy.
Pero sige pa gihapon
Ro  pagbinasoe  ni Manoy
Sa nagaeuya nga si Mang Pandoy.
Imbes nga buligan kuno imao
Sa paghaeog it hikog
Sa liog ni Mang Pandoy
Sige pa kuno gihapon
Ro pagsininggit ku anang mga kontra
Sa EDSA, sa Mendiola:
Tam na! Sobra na!
Layas na! Now na!
Nagahugot nga nagahugot
Ro hikog sa liog
Ni Mang Pandoy.
Apang igto si Manoy
Sa Australia, sa Amerika
Nagahinibayag
Kaibahan ku mga pinuno
Nga busog ro andang buesa,
Ro andang tiyan,
Ro andang espirito.
Apang igto imaw
Sa lugar kon siin ro andang mga panamgo
Hay sa punta eang ku andang mga tudlo.
Ana baeang hasayran
Nga sa kada tueo ku andang mga pluma
Sa pagpirma it kuntrata
Nagaeubag sa liog
Ku anang mga kasimanwa?
Paano baea magdaog
Ro bahaw-bahaw sa hamtik?
Paano baea makadaog
Si Manny Pacquiao kay Andre de Giant?
Nagahugot nga gahugot ro hikog sa liog
Ni Mang Pandoy.
Gaalipugsa, gawaeas,
Gasinggit sa paos nana nga boses:
Siin ro suea ag humay
Sa kada lamesa namon?
Siin ro  sangpuna namong eugta
Nga gintug-an ninyo
Bag-o pa man matumba
Ro mga kaibahan  namon sa Mendiola?
Ham-at gingapos ro  mga alima
Ku mga peryudista
Ag ginduso sa sueod it  bus
Paagto sa silda?
Ham-at natabu ro Maguindanao Masaker?
Ham-at kaabu-abu nga OFW?
Ham-at nagakaeubog ro ibang barko?
O, Trillanes,hin-uno ka makaguwa?
Buhi pa baea si Kumander Pusa?
Gatubo pa baea ro bungot ni Waling-Waling?
Naeunok eon siguro sanda it sigbin?
Raya siguro ro among biyaya
O eukas ka anang mga pagpanaw-panaw?
Nagahugot nga nagahugot
Ro hikog sa liog ni Mang Pandoy.
‘Nay…’Nay…siin ka?

Humihigpit Na Humihigpit

Humihigpit na humihigpit
Ang silo sa leeg
Ni Mang Pandoy.
Pero sige pa rin
Ang pagsusumbat ni Manoy
Sa humihinang Mang Pandoy.
Imbes na tulungan raw siya
Sa pagluluwag ng silo
Sa leeg ni Mang Pandoy
Tuloy-tuloy pa rin daw
Ang pagsisigaw ng mga kalaban niya
Sa Edsa, sa Mendiola:
Tama na! Sobra na!
Layas na! Now na!
Humihigpit na humihigpit
Ang silo sa leeg
Ni Mang Pandoy.
Ngunit naroon si Manoy
Sa Australia, sa America
Nakipaghalakhakan
Sa mga pinunong
Busog ang kanilang bulsa,
Ang kanilang tiyan,
Ang kanilang kaluluwa.
Nguni’t naroon siya
Sa lugar kung saan ang kanilang mithiin
Ay sa dulo lang ng kanilang daliri.
Batid niya kaya
Na sa bawat tulo ng kanyang pluma
Sa pagpipirma ng kuntrata
Ay pumipilipit ito sa leeg
Ng mga kababayan niya?
Papaano ba mananalo
Ang apanas sa hamtik?
Papaano ba mananalo
Si Manny Pacquiao kay Andre the Giant?
Lalong humihigpit ang silo sa leeg
Ni Mang Pandoy.
Nagpupumiglas,
Sumisigaw sa paos niyang boses:
Saan ang ulam at kanin
Sa bawat hapag namin?
Saan ang pirasong lupa
Na pinangako ninyo
Bago pa man bumulagta
Ang mga kasamahan namin sa Mendiola?
Bakit ginapos ang mga kamay
Ng mga peryodista
At itinulak sa loob ng bus
Patungong silda?
Bakit nangyari ang Maguindanao Masaker?
Bakit kay raming OFW?
Bakit lumubog ang ilang barko?
Oh, Trillanes, kailan ka lalaya?
Buhay pa ba si Kumander Pusa?
Tumutubo pa ba ang kilay ni Waling-Waling?
Nilunok na ba sila ng sigbin?
Ito ba ang aming biyaya
O pasalubong sa mga paglalakbay niya?
Humihigpit na humigpit
Ang silo sa leeg ni Mang Pandoy.
Inay…Inay…Inay...nasaan ka?

Pag-uli mo, Madam

Pag-uli mo, Madam,
Halin sa prisohan,
Gawagayway ring mga supporter
Samtang gasakay ka sa imong limousine
Sa kuno tiku-tiku nga daean
Samtang ako
Nagapasakit kang ulcer.
Alinon abi ay gabot rang bulsa
Ag owa't bakanti ro probinsiyal ospital
Ay puno't pasiyenti nga may ubo ag dengge.
Ah, hadumduman ko
Ro mga dungganong buaya
Sa tongreso
Sa andang air-conditioned nga kwarto
Igto sanda gaplano,
Gapuga ku andang ueo
Kon pila ro andang mabuesa
Sa mga masunod nanda nga proyekto.
Tao ngani kon siin nanda ginagasto
Ro minilyon nanda nga pundo
Bilang representanti ku andang mga distrito.
A, basi ginpatindog it mansyon
Sa andang kadedang nga pangaywa ag pangatlo.
Sa imo nga pag-uli, Madam,
Kabay pa nga imo madumduman
Ro mga pumoeuyo nga ginpasalig mo
Nga may isda ag humay ro kada tawo.
Kunta makita mo man ro mga gaeutaw-eutaw nga mga pamaeay
Pag-abot it tinguean ag bagyo.
Kunta makatibawas man ako sa kaimueon
Agod sa pag-uli ko
Rang pamilya hay maghiyum-hiyum man
Kon andang makit-an nga busog man rang buesa.
Ugaling mas mayad pa nga sa World Bank ipahueam
Ro kwarta ni Mang Juan
Ku sa ipatindog it ospital ag eskuylahan.
O ipatadlong ro mga batsihon nga daean.
O, Madam, pwede baea
Nga maghaksanay eon kamo ku tatay ni Mang Juan
Agod ro rally sa Edsa
Ag ro mga basura sa Roxas Boulevard
Indi eon madugangan?

Sa Pag-uwi Mo, Madam

Sa pag-uwi mo, Madam,
Mula sa kulungan,
Kumakaway-kaway ang ‘yong mga supporter
Habang sumasakay ka sa ‘yong limousine
Sa liku-likong daan
Samantalang ako’y
Nagpapasakit ng aking ulcer.
Butas kasi ang bulsa ko
At walang bakanti ang probinsyal ospital
Dahil puno ng pasyenting may ubo at dengge.
Ah, naalala ko
Yong mga mabubunying buaya
Sa tongreso
Sa kanilang air-conditioned na mga kwarto
Doon nila pinaplano,
Pinipiga nila ang kanilang utak
Kung magkano ang kanilang mabubulsa
Sa mga susunod nilang mga proyekto.
Aywan ko kung saan nila ginagasto
Ang milyon-milyong nilang pundo
Bilang kinatawan ng kanila mga distrito.
Ah, baka pinatayo nila ng mansyon
Sa kanilang mga kadedang na pangalawa at pangatlo.
Sa pag-uwi mo Madam,
Sana maalala mo
Yong mga pangako mo sa kababayan mo
Na bawat isa sa kanila ay may isda at kanin.
Sana makita mo rin yong mga lumulutang-lutang na mga bahay
Kapag dumating ang panahon ng tag-ulan ag bagyo.
Sana makatakas rin ako sa karukhaan
Para sa pag-uwi ko
Ang pamilya ko ay ngingiti-ngiti rin
Kapag nakita nilang puno rin ang bulsa ko.
Kaya lang mas mabuti pang ipahiram sa World Bank
Ang pira ni Mang Juan
Kay sa ipatayo ng ospital at paaralan.
O ituwid ang mga batsihon na mga daan.
O, Madam, pwede bang
Magyakapan na kayo ng tatay ni Mang Juan
Para ang rally sa EDSA
At yong mga basura sa Roxas Boulevard
Ay hindi na maragdagan?

Indi Ko Masueat Rang Pinakamasubo Nga Binaeaybay 
(Pasaylo kay Pablo Neruda)

Indi ko masarangan nga isueat rang pinakamasubo nga binaeaybay.
Maskin sa tunga-tunga eon ako’t eangit ag eogta.
Ro imong pagsabat it huo kakon sa may baybayon it Boracay
Samtang gatunod ro adlaw hay sapat eon nga akon nga ikalipay.
Indi ko masarangan nga isueat rang pinakamasubo nga binaeaybay.
Paris makaron nga ugsad ro buean ag maeamig ro huyop it hangin it Disyembre,
Sapat eon para kakon nga magpahiyomhiyom.
Disyembre man kato ro primero nimo nga haru kakon.
Indi ko masarangan nga isueat ko rang pinakamasubo nga binaeaybay.
Maskin indi ko eon haeos maabut ring uyahon agod akon nga pislitpisliton;
O mahutikan ka man lang paris tag bag-o pa eang kita nga nagaumpisa ku atong pangabuhi.
Sapat eon nga makatueog ako kon ginakumkum ko ro singsing nga ginsuksuk mo sang tudlo.
Ag kon mag-abot kid man ro oras nga magtunod ro adlaw
Ag ro gabii hay mag-eapnaag sa bilog ko nga kalibutan,
Indi ko man gihapon pagsueaton ro pinakamasubo ko nga binaeaybay.
Madumduman ko eang ikaw, gahiyomhiyom eon dayon ako.

Hindi Ko Kayang Isulat Ang Pinakamalungkot Kong Tula
(Paumanhin kay Pablo Neruda)

Hindi ko kayang isulat ang pinakamalungkot kong tula.
Kahit na sa gitna pa ako ng langit at lupa.
Ang pagsagot mo ng oo sa akin sa may dalampasigan ng Boracay
Habang lumulubog ang araw ay sapat na upang ako’y lumigaya.
Hindi ko kayang isulat ang pinakamalungkot kong tula.
Katulad ngayong bilog ang buwan at malamig ang simoy ng hangin ng Pebrero.
Sapat na sa akin upang ako’y ngumiti.
Pebrero rin noon ng una mo akong hinalikan.
Hindi ko kayang isulat ang pinakamalungkot kong tula.
Kahit hindi ko na halos maabot ang mukha mo upang pisilpisilin;
O mabulongan man lamang kita katulad noong nagsisimula pa lamang tayong magsama.
Sapat na sa akin na matikom ko ang singsing na isinuot mo sa aking daliri.
At kung sakaling dumating ang oras ng paglubog ng aking araw
At ang gabi’y lumatag sa buong daigdig,
Hindi ko pa rin isusulat ang pinakamalungkot kong tula.
Maalaala lang kita’y mapapangiti na ako agad.

Sa Mga Nagkaeabali Nga Silak

Inay, puwede eon baea kita magpamisa?
Total naga-asaw-asaw eon lang man ag ro baha hay owa eon sa karsada.
Ro linti nga anay nagsiad it eangit hay napaeong eon man.
Ro daeogdog nga anay gabayo kang dughan hay haumpawan eon gid man
Ag ro baybay nga nagwenaeas anay hay nagahueagok eon lang man.
Ro baeangaw nga nagpanago sa kilat ag sa nagahagunos nga hangin
Hay nagahiyumhiyom eon sa sidlangan.
(Pila eon ngani makaron ro baeayran sa misa rikyem?
Si Padre Salve baea gademanda pa gihapon it down payment
Bag-o imaw magsuksok ka anang sutana?)
Sueoron dayon naton sa karsada, sa kaeanasan, sa kagueangan
Ratong mga silak nga nagkaeabali, nagkaeataktak
Sa pageusot sa madamoe ag maitum nga gaeom
Masabwagan eang kita it kahayag.
Kon aton sandang hikit-an
Aton sandang haearan it eab-as ag bag-ong buskad nga sampaguita.
Kon may matipon eon kita nga kuwarta,
Patindugan naton sanda’t graniting rebolto sa plasa.
Toto, indi eang kita anay magpamisa
Ay ro kaagahon hay gaeagiik pa
Ag ro kaeangitan sa bibi’t tueondan,
Sa pag-eunip it adlaw, hay mapueapuea pa.
Owa’t eabot kara, gabaha pa ro dagsa sa karsada ag sa plasa.
Indi kuno ra malempiyuhan it Metro Aides
Ay sinipa eon sanda
Bangud ro gintagana nga inugsweldo kanda
Hay ginsueod sa ibang buesa.
Toto, mayad pa nga mangamuyo eang anay kita
Nga ro nakaeusot nga silak
Sa maitum ag madamoe nga gaeom
Hay indi nagtiurok sa atong tagipusuon.

Sa Mga Nabakling Silahis

Inay, pwede na ba tayong magpamisa?
Total umaambon na at ang baha’y wala na sa kalsada.
Ang kidlat na minsang humiwa ng langit ay napatay na.
Ang kulog na noo’y bumabayo sa aking dibdib ay tumahan na rin
At ang dalampasigang nagwawala noo’y humihilik na.
Ang bahagharing nagtatago sa kidlat at sa Signal Number 5 na hangin
Ay ngumingiti na sa silangan.
(Magkano na nga ba ang bayad sa misa rikyem?
Si Padre Salve ba’y humihingi pa rin ng down payment
Bago niya isuot ang kanyang sutana?)
Suyurin natin sa kalsada, sa taniman, sa kagubatan
Yaong mga silahis na nangagkabali, nangagkahulog
Sa paglusot sa makapal at maitim na ulap
Mahasikan lang tayo ng liwanag.
Kapag nakita natin sila
Handugan natin sila ng sariwa’t bagong pamukadkad na sampaguita.
Kung may maipon na tayong pera,
Patayuan natin sila ng granating rebolto sa plasa.
Toto, huwag muna tayong magpamisa.
Ang bukang-liwayway ay lumalangitngit pa
At ang kalangitan sa gilid ng abot-tanaw
Sa paglubog ng araw ay mapula-pula pa.
Bukod rito, bumabaha pa ang dagsa sa karsada at sa plasa.
Hindi raw ito malinis ng Metro Aide
Dahil sinipa na sila,
Dahil ang nakalaang sahod nila’y
Ipinasok sa bulsa ng iba.
Toto, mabuti pa’y magdasal na lang muna tayo
Na ang nakalusot na silahis
Sa maitim at makapal na ulap
Ay hindi tutusok sa ating puso.

Manggaranon Kita, Bukon Abi?

Manggaranon kita, bukon abi?
Pangutan-a si Heneral.
Sang milyon man lang ro pabaeon kana
Pagretiro nana, bukon abi?
Pangutan-a ro PAGCOR.
Sang bilyon man lang ro gingastos nanda
Para sa andang pangkape-kape, bukon abi?
Pangutan-a ro GSIS pagbakae
Nanda ku mga obra maestra ni Juan Luna.
Milyon-milyon man lang rato, bukon abi?
Ag kon pangutan-on mo pa
Ro mga big boss it mga pulis,
Masarangan gid naton nga magbakae
It mga helicopter nga nagamit eon it mga herodes
Pero sa bayad nga pangbag-o pa, bukon abi?
Manggaranon kita, bukon abi?
Indi mo eang pagtan-awon
Ro mga suldado sa patag-awayan
Nga nagakamang sa mga eunang
Ag nagasuksok it buhuon nga mga bota.
Ag mga bala nga nagabackfire kon paeukpon nanda.
Pasiplatan mo eang ro mga Ati ag mga Badjao
Nga naga-eubog sa mga binit-karsada.
O ro naga-eugod-eogod nga mga magueang nga nagapila
Sa opisina it GSIS agod magbuoe ku andang pensiyon.
Bangod manggaranon kita,
Owa eon it mga hold-aper, carnaper, pickpoketer.
Owa eon man it tonggresman
Sa atong banwa, bukon abi?
Sugiri kami, banwa, sugiri kami.
Manggaranon kita, bukon abi?
Nabuoe mo?

Mayaman Tayo, Di Ba?

Mayaman tayo, di ba?
Itanong mo kay Heneral.
Isang milyon lang naman ang pabaon sa kanya
Nang magretiro siya, di ba?
Itanong mo sa PAGCOR.
Isang bilyon lang naman ang ginastos nila
Para sa pangkape-kape nila, di ba?
Itanong mo sa GSIS nang bilhin nila
Ang mga obra maestra ni Juan luna.
Milyon-milyon lang naman yon, di ba?
At kung itatanong mo pa
Sa mga big boss ng mga pulis,
Kayang-kaya nating bumili
Ng mga helicopter na ginamit na ng mga Herodes
Pero ang bayad ay pangbago pa, di ba?
Mayaman tayo, di ba?
Huwag mo lang tingnan
Ang mga sundalong nasa larangan ng digmaan
Na gumagapang sa putikan
At sumusuot ng butas-butas na mga bota.
At ang balang nagbabackfire kung paputukin nila.
Pasiplatan mo lang ang mga Ati at ang mga Badjao
Na nakahiga sa tabing-kalsada.
O ang mga nakabastong matatanda na pumipila
Sa opisina ng GSIS upang makuha ang mga pinsyon nila.
Dahil mayaman nga tayo,
Wala nang hold-aper, karnaper, kidnaper, pikpaketer
Sa ating bayan, di ba?
Sabihin mo sa amin, bayan.
Sabihin mo sa amin.
Mayaman tayo, di ba?
Kuha mo?

Owa Eo’t Tun-og Ro Kaagahon

Bukon eo’t matin-aw
Ro kaaganhon.
Ginadanggahan ako
Maski owa pa gasilak ro adlaw.
Ro tun-og nga anay
Gakabit-kabit
Sa utbong it daho’t saging
Hay owa eon.
Kanugon,
Indi ko eon imaw
Mahilam-us sa akong uyahon
Agud mapreskuhan
Rang kapoy nga painuino
Sa indi mauntat-untat nga barilan
Sa atong banwa.
Ginaeuok
Ku mapilit nga hangin
Nga gabueabod sa ang liog.
Raya baea
Ro ginansya
Ku pagdasig it makita?
Raya baea ro ipanubli naton
Sa atong mga inapo?

Wala Nang Hamog Ang Madaling Araw

Hindi na malinaw
Ang umaga.
Maalinsangan ang panahon
Kahit hindi pa sumisikat ang araw.
Ang hamog na dating
Bumibitin-bitin
Sa dulo ng dahon ng saging
Ay wala na.
Sayang
Hindi ko na siya
Maipupunas sa aking mukha
Upang mapreskuhan
Ang pagod kong isipan
Sa hindi mapigil-pigilang barilan
Sa ating bayan.
Kinukuga ako
Ng malagkit na hangin
Na pumupulupot sa aking leeg.
Ito ba
Ang tubo
Ng pagpapabilis ng makina?
Ito ba ang ipamana natin
Sa ating mga apo?

Ayaw Eo’t Sugid King Abo Nga Aeanyon

Indi eon magsugid king abo nga aeanyon;
Ginligis eon it golden kuhol ring eanas.
Indi eon maghandum nga makabunit ka pa it pantat;
Tinueon oet-a ron tanan it taiwan.
Indi eon magdamgo nga makasamit ka pa’t kamuros;
Tao ngani kon may binhi pa sa bangko’t IRRI.
Indi eon magpabugae king antiyamis;
Ginhimuebuean eon rato ni Nong Entes.
Ayaw eon magpanumdum nga makaduyan ka pa
Sa handong it nara. Igto eon sa Japan ra tabla.
Ayaw eo’t sugid king abo nga tubas;
Kahapon pa nagkaeam rang tiyan.

Huwag Ng Magyabang Sa Marami Mong Aanihin

Huwag nang magyabang sa marami mong aanihin;
Naligis na ng golden kuhol ang ‘yong palayan.
Huwag nang umasa na makakabingwit ka pa uli ng hito;
Linagok na ‘yon lahat ng taiwan.
Huwag nang mangarap na makatikim ka pa ng kamuros;
Iwan ko kung may binhi pa ang bangko ng IRRI.
Huwag nang magyabang sa ‘yong antiyamis;
Nabalahibuhan na ‘yon ni Kuya Entes.
Huwag nang mag-isip na makakaduyan ka pa
Sa lilim ng nara. Sa Japan na ang kanyang table.
Huwag nang magyabang sa masagana mong aanihin;
Kahapon pa kumakalam ang aking tiyan.

Manog-Uling

Balikda baea, Don Alfredo,
Ro bukid nga inagyan
King chain-saw, pospuro ag wasay.
Tan-awa baea ro anang hitsura—
Mingko likod it kaeaha
Nga  maski kugon
Hay owa eo’t makapyutan.
Ag kon mag-uean
Hay galigid ro kalibutan.
Don Alfredo, bastante baea
Ring ginansiya sa uling
Para isugpon sa naanuran
It tulay nga karsada?

Mang-Uuling

Linungin mo, Don Alfredo,
Ang bundok na dinaanan
Ng chain-saw, pospuro at lagari mo.
Tingnan mo ang kanyang mukha—
Parang likod ng kawali
Na kahit kugon
Ay walang makapitan.
At kung umuulan,
Gumugulong ang mundo.
Don Alfredo, bastante na ba
Ang tubo mo sa uling
Upang ibili ng troso at semento
Upang idugtong sa kalsadang
Natangayan ng tulay?

Sa Pilapil It Tangke

Gatindog ka nga ginaangkit ring bibig
Sa pilapil it tangke ni Don Pepe.
Ginasipadsipad mo ro mga dahon
It bakawan nga anay nagakaeunot
Agod butitihon do mga buto’t
Ueang ag kalampay
Nga nagapasapnay
Sa malinong nga handong.
Nagapaeang-giltak ring bibig
Ay ring bubon nagmaea
Agod patambukon
Ro eukon ni Don Pepe
Agod pabustikon do Hapon
Samtang kita
Kon may nabilin pa nga ueo it eukon
Imaw ro atong bakeon.
Tay Itsong,
Matindog ka eon gid lang baea
Sa pilapil ni Don Pepe?

Sa Pilapil ng Palaisdaan

Nakatayo ka habang kinakagat ang iyong bibig
Sa pilapil ng palaisdaan ni Don Pepe.
Pinupunitpunit mo ang mga dahon
Ng bakawan na dati’y nabubulok
Upang alagaan ang mga similya
Ng talangka at sugpo
Na nagpapaaruga
Sa tahimik na lilim.
Nabiak ang bibig mo
Dahil ang balon mo’y natuyo
Upang patabain
Ang sugpo ni Don Pepe
Upang pabundatin ang Hapon
Samantalang tayo
Kung may matitira pang ulo ng sugpo
Iyon ang ating bibilhin.
Tay Itsong,
Tatayo ka lang ba
Sa pilapil ni Don Pepe?

Bisan Pa

Bisan pa tuslukon Rang unod it adlaw,
Kupkupan Ko man gihapon ro kahapdi
Ku tatlong eansang
Nga igamartilyo sa Akong mga paead ag mga siki
Kon imaw ron man lang ro paagi para Kakon
Maghiliusa ro mga karpentero.
Higupon Ko man gihapon
Ro apdo nga igaduhoe
Sa nagapaeang-giltak Ko nga mga bibig,
Kon imaw ron do pinakamayad nga paagi
Para hugasan ro mga saea it mga pumoeuyo.
Batunon Ko man gihapon
Ro pagbuno it sibat sa akong gusok
Kon imaw ron do mayad nga paagi
Agod mabuksan
Ro andang pagtuo Kakon.
Ag kon kabigon gid man Ako’t kamatayon makaron,
Batunon Ko man gihapon it may pagyuhum
Ay sa madaling tyempo
Magaiba Ako kimo
Nga owa’t katapusan sa kaeangitan
Suno sa Kasueatan.

Kahit Na

Kahit tusukin pa ang Aking laman ng araw,
Yayakapin Ko pa rin ang hapdi
Ng tatlong pakong
Imamartilyo sa Aking mga palad at mga paa
Kung iyon lang ang paraan
Upang ang mga anluwagi’y
Makiisa sa Akin.
Lunukin Ko pa rin
Ang apdo na isalansan
Sa may putok Kong mga labi
Kung iyon lang ang pinakamagaling na paraan
Upang hugasan ang kasalanan ng sanglibutan.
Kabigin Ko pa rin
Ang pagsaksak ng sibat sa Aking tadyang
Kung iyon lang ang paraan upang mabuksan
Ang pananampalataya sa Akin.
At kung sakaling hilahin na Ako ngayon ng kamatayan,
Tatanggapin Ko pa rin ng may ngiti
Dahil sa madaling panahon
Sasama Ako sa iyo
Ng walang hanggan doon sa kalangitan
Ayon sa Banal na Kasulatan.


Karimlan
Ni Melchor F. Cichon
Hindi lang
Maputik at madulas
Ang ating mga daan,
Kundi mapula-pula pa,
Dahil sa mga dugong dumanak
Mula sa mga tirahang tinokhang
At sa mga taong nakatsinelas sa daan.
Ito marahil ang gilid
Ng sinasabing:
“I am sorry”
at “I apologize”
Sa mga nabuwal
Na walang kaalam-alam sa druga.
Samantala….
Habang naghahalakhakan ang mga diyos-diyosan
Ng mga druga,
Tuloy-tuloy ang pagluluha at pagdarasal
Ng mga taong nawalan
Ng kanilang ama, ina, anak, kapatid, kamag-anak
Na sana’y tapusin na itong karimlan.

No comments: